Η Εφημερίδα μας ARFARA NEWS Δευτέρα 29 Μαΐου 2017 :
~ Στο αγιάζι της ενημέρωσής μας ....
~
*** ARFARA KALAMATAS MESSINIAS 02/05/2016 Το Αρφαρά Καλαμάτας Ν. Μεσσηνίας είναι ένα αρκετά όμορφο , φιλόξενο με εργατικούς και δημιουργικούς κατοίκους .- Σήμερα το χωριό έχει περισσότερους από 1500 μόνιμους κατοίκους .- Παλιότερα ως Δήμος αριθμούσε πλέον των 3500 χιλ. κατοίκους .- Στις παρυφές του χωριού Β-Δ βρίσκεσαι το μικρό ιστορικό χωριό Άγιος Φλώρος με τις πηγές του Παμίσου ποταμού και Ν-Α βρίσκεται το χωριό Πήδημα με τις πηγές του Άρη ποταμού και το εξοχικό κέντρο ¨Ο ΜΥΛΟΣ " .- Οι κάτοικοι κυρίως ασχολούνται με την Γεωργία και κτηνοτροφία. Κύριο προϊόν είναι το λάδι και τα κτηνοτροφικά προϊόντα .- Απέχει 16 χιλιόμετρα από την ΚΑΛΑΜΑΤΑ με πάρα πολύ τακτική συγκοινωνία .- .....
~ΧΘΕΣ ΚΥΡΙΑΚΗ 28 ΜΑΪΟΥ 2017 : Φωτογραφίες από Εγκαίνια-Θυρανοίξια -Θεία Λειτουργία στον ανακαινισθέντα Ι. Ν. Αγίας Τριάδας και Κωνσταντίνου -Ελένης Αρφαρών Ν. Μεσσηνία . Μετά την Θ. Λειτουργία δεξίωση του Παπά -Μιχάλη Ε. Μπούρα στο Εξοχικό Κέντρο Αφών ΚΑΠΟΓΛΗ στον Άγιο Κωνσταντίνο Αρφαρών .....: Τα εγκαίνια έγιναν χοροστατούντων των Μητροπολιτών Μεσσηνίας ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΥ και Λεοντοπόλεως ΓΑΒΡΙΗΛ .-
~*Εσπερινός στον Ι Ν Κωνσταντίνου Ελένης στο Αρφαρά 27/05/2017: https://youtu.be/r1gjDA2U-gU .-
~*Εσπερινός Θυρανοίξια Ι Ν Κων νου και Ελένης Αρφαρά Μεσσηνίας 27/05/2017: https://youtu.be/5Vtvq5GJLpU .-,
~*Θυρανοίξια Ι Ν Αγίου Κωνσταντίνου και Ελένη Εσπερινός 27 05 2017 ΑΡΦΑΡΑ: https://youtu.be/-vfZizaRZGY .-,
~* Ι.Ν. Αγίου Κωνσταντίνου Ελένης και Αγίας Τριάδας Εγκαίνια Θυρανοίξια Κυριακή 28/ 05/2017 Αρφαρά: https://youtu.be/spnf0zt-dWA .-
~* Ι.Ν. Αγίας Τριάδας Κωνσταντίνου και Ελένης Αρφαρών Θυρανοίξια 28/05/2017: https://youtu.be/5Dnn8uzsfuI .-
~*Θυρανοίξια εγκαίνια Ι Ν Αγίου Κωνσταντίνου Ελένης και Αγίας Τριάδας ΑΡΦΑΡΩΝ 28/05/2017: https://youtu.be/nwe2ohH2L4w .-
~*Εκκλησία Αγία Τριάδος Κωνσταντίνου και Ελένης Εκγαίνια Θυρανοίξια ΑΡΦΑΡΑ 28/05/2017: https://youtu.be/teslImVYEUU .-
~*Εγκαίνια Θυρανοίξια ναού Αγίου Κωνσταντίνου και Ελένης Αρφαρών 28/05/2017: https://youtu.be/URkyF38p3hU .-
~*Εγκαίνια Θυρανοίξια Ι Ν Αγίου Κωνσταντίνου Ελένης και Αγλίας Τριάδαος Αρφαρών 27,και 28/05/2017 ΑΡΦΑΡΑ:
https://youtu.be/BuhB-tFYb_U .-
~29 Μαΐου
Παρθενομαρτύρων Θεοδοσίας της εν Καισαρεία (†307) και Θεοδοσίας της εν Κων/πόλει (1) (†730). Ολβιανού επισκόπου πόλεως Ανέου. Νεομαρτύρων Ανδρέου Αργέντου, του Χιοπολίτου (†1465) και Ιωάννου ή Νάννου του Θεσσαλονικέως (†1802). Αλεξάνδρου, αρχιεπισκόπου Αλεξανδρείας (2) (†328). Οσίων Ιωάννου του σαλού και Υπατίου ηγουμένου της ιεράς Μονής Ρουφίνου.
(1) Η αγία οσιομάρτυς Θεοδοσία, γεννήθηκε από ευσεβείς και πλούσιους γονείς στην Κωνσταντινούπολη, στα χρόνια του αυτοκράτορα Θεοδοσίου του Αδραμυττηνού. Μετά το θάνατο του πατέρα της, σε ηλικία επτά ετών η μητέρα της μοίρασε την τεράστια περιουσία της στους πτωχούς, τις χήρες και τα ορφανά και επιδόθηκε με μεγαλύτερο ζήλο στην άσκηση και τη νηστεία στη Μονή της, η οποία ευρίσκετο κοντά στο «Σκοτεινόν φρέαρ»και την λεγόμενη « Άσπαρον στέρνην». Δέκα χρόνια μετά την κουρά της, στο μοναστήρι ξέσπασε ο απηνής διωγμός των υποστηρικτών των ιερών εικόνων. Όταν δε οι απεσταλμένοι του Λέοντα του Ισαύρου, αποπειράθηκαν να κατεβάσουν από τη Χαλκή Πύλη την εικόνα του Χριστού, η Θεοδοσία μαζί με άλλες γυναίκες, γκρέμισε από τη σκάλα τον ανεβασμένο σπαθάριο και τον σκότωσε. Αμέσως συνελήφθησαν όλες και τις μεν άλλες γυναίκες τις σκότωσαν επί τόπου, τη δε Θεοδοσία έσφαξε κάποιος εκ των δημίων με κέρατο βοδιού, χαρίζοντάς της, την ουράνια βασιλεία.
(2) Ο όσιος Αλέξανδρος, έζησε στα χρόνια του Μεγάλου Κωνσταντίνου και για τις πολλές του αρετές και τα διοικητικά του χαρίσματα, εξελέγη Πατριάρχης Αλεξανδρείας πριν από την Α` Οικουμενική Σύνοδο. Η δε Πατριαρχεία του, συνεχίστηκε και μετά την Σύνοδο αυτή. Είναι ο Πατριάρχης, ο οποίος είχε το σθένος και τη δύναμη να εκδιώξει και να αποβάλλει από την Εκκλησία του Χριστού, τον αιρετικό και κακόδοξο Άρειο. Πατριάρχησε επί 15 έτη, άφησε δε διάδοχό του, ένα εκ των μεγαλυτέρων Πατέρων της Εκκλησίας, το Μέγα Αθανάσιο. ~
~ Ἦχος δ’. Ταχὺ προκατάλαβε.
~ Ὡς δόσιν θεόσδοτον, τὴν παρθενίαν τὴν σήν, ἀγῶσιν ἀθλήσεως, Θεοδοσία σεμνή, τῷ Λόγῳ προσήγαγες· ὅθεν πρὸς ἀθανάτους, μεταστᾶσα νυμφῶνας, πρέσβευε Ἀθληφόρε, τῷ Δεσπότῃ τῶν ὅλων, ῥυσθῆναι ἐκ πολυτρόπων, ἡμᾶς συμπτώσεων.
~* Απολυτίκιο Αγ. Θεοδοσίας - 29 ΜΑΙΟΥ : https://youtu.be/Txb6RE67vbE .-
~
***
Εγκαινιάστηκε στο Αριοχώρι η έκθεση φωτογραφίας με
θέμα: «Ανασκαφές Αρχαίας Θουρίας, Άνθρωποι και Μνημεία»
video : farenews,
https://youtu.be/jmHy0uWks08 .
Εγκαινιάστηκε στο Αριοχώρι η έκθεση φωτογραφίας με θέμα: «Ανασκαφές Αρχαίας Θουρίας, Άνθρωποι και Μνημεία». Η επίτιμη έφορος Αρχαιοτήτων και Διευθύντρια των ανασκαφών της Αρχαίας Θουρίας Ξένη Αραπογιάννη ξενάγησε παρευρισκόμενους στην έκθεση και τους ανέλυσε κάθε φωτογραφία ξεχωριστά. Στην εκδήλωση που διοργάνωσε ο Πολιτιστικός και Μορφωτικός Σύλλογος Αριοχωρίου, παραβρέθηκαν , ο Αντιπεριφερειάρχης Περικλής Μαντάς, ο εκπρόσωπος του Δημάρχου Καλαμάτας , ο πρόεδρος «Διοκλής» Γιώργος Φάββας, ο Διοικητής της υποδιεύθυνσης Ασφαλείας Καλαμάτας Βασίλης Τσιγαρίδης, ο Διοικητής της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας Καλαμάτας Κώστας Θεοφιλόπουλος, ο πρόεδρος του Επιμελητηρίου Μεσσηνίας Δημήτρης Μανιάτης , ο εκπρόσωπος της Μεσσηνιακής Αμφικτιονίας Ιωάννης Πράνταλος, Δημοτικοί σύμβουλοι, πρόεδροι τοπικών συλλόγων και αρκετός κόσμος. Οι φωτογραφίες με τα ευρήματα και το ανασκαφικό έργο στην Αρχαία Θουρία εκτίθεται στο Αρχοντικό Δαγρέ.
*** Περισσότερες οι προγραμματισμένες αφίξεις στο αεροδρόμιο της Καλαμάτας
*** ΣΗΜΕΡΑ η ΑΠΟΦΡΑΔΑ ΜΕΡΑ! 29 Μαίου 1453 όλα ΤΕΛΕΙΩΣΑΝ...
~ «Το δε την πόλιν σοι δούναι ουτ' εμόν εστίν ουτ' άλλου των κατοικούντων εν αυτή, κοινή γαρ γνώμη πάντες αυτοπροαιρέτως αποθανούμεν και ου φεισόμεθα της ζωής ημών» (Απάντηση του Κωνσταντίνου ΙΑ' Παλαιολόγου στον Μωάμεθ Β')
29 Μαΐου 1453: μία ημερομηνία κομβικής σημασίας για την ελληνική, αλλά και την παγκόσμια ιστορία, καθώς σηματοδοτεί το τέλος της υπερχιλιετούς Βυζαντινής Αυτοκρατορίας- της Ανατολικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, που αποτελεί συνώνυμο της ιστορικής πορείας του μεσαιωνικού Ελληνισμού. Η Άλωση έχει αφήσει το δικό της ανεξίτηλο αποτύπωμα στην ελληνική παράδοση, η οποία για αιώνες μετά θρηνούσε και θρηνεί το τέλος της «Ρωμανίας» και την πτώση της Πόλης των Πόλεων, που αποτέλεσε φάρο φωτός- αλλά και απόρθητο φρούριο, προπύργιο απέναντι στους εξ Ανατολών κινδύνους- εκεί που η Ανατολή συναντούσε τη Δύση, τα χρόνια που στην Ευρώπη κυριαρχούσε ο σκοταδισμός και η οπισθοδρόμηση που ακολούθησαν την πτώση της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας.
Η πολιορκία που διήρκεσε από τις 6 Απριλίου ως τις 29 Μαΐου, ημέρα Τρίτη (εξ ου, σύμφωνα με μια εκδοχή, και η «γρουσούζικη» για τον Ελληνισμό παράδοση της «Τρίτης και 13», από την ημέρα και το άθροισμα των αριθμών που συνθέτουν το 1453- 1+4+5+3) αποτέλεσε το φινάλε μιας πορείας παρακμής η οποία είχε αρχίσει πολλά χρόνια πριν. Αρκετοί θεωρούν ότι η αρχή της μεγάλης πτώσης ήταν η άλωση της Πόλης από τους Λατίνους του 1204, από την οποία η Αυτοκρατορία- παρά την ανάκτηση της Κωνσταντινούπολης το 1261- δεν ανέκαμψε ποτέ, ενώ άλλοι εκτιμούν ότι η πορεία προς την καταστροφή είχε αρχίσει πολλά χρόνια πριν. Σε κάθε περίπτωση, το τελικό χτύπημα για την αποδυναμωμένη αυτοκρατορία ήταν η προέλαση των Οθωμανών, η οποία ήταν αδύνατον να ανακοπεί.
Ο Σέρβος πολιτικός, ιστορικός, συγγραφέας και διπλωμάτης Τσέντομιλ Μιγιάτιοβιτς (1842-1932), συνοψίζει τους λόγους της οθωμανικής ορμής στο βιβλίο του «Κωνσταντίνος Παλαιολόγος: Η τελευταία νύχτα της Πόλης»: «Οι Τούρκοι δεν είχαν έλλειψη αρετών και χαρισμάτων όταν άφησαν τις στέπες κι έφτασαν στην Αρμενία για να φρουρούν τα ανατολικά σύνορα των Σελτζούκων σουλτάνων, όμως, μετά τον προσηλυτισμό τους στο Ισλάμ, ο εθνικός χαρακτήρας τους υπέστη μια επαναστατική αλλαγή. Οι σπίθες της φωτιάς που έκαιγε την ψυχή του Προφήτη ενέπνευσαν τους δεκτικούς γιους των ασιατικών ερήμων, και κατάφεραν να αναπτύξουν την ιδέα της εθνικής ιδιαιτερότητας, κάτι που θα τους καθιστούσε ικανούς να επιτύχουν σπουδαία πράγματα. Σαν ακατανίκητη χιονοστιβάδα κινήθηκαν προς τα δυτικά, ισοπεδώνοντας κάθε πολιτικό και εθνικό οργανισμό, που είχε εξασθενήσει και υπονομευτεί από χρόνια και χρόνια καταχρήσεων και κακοδιαχείρισης». Ωστόσο, προσθέτει, δεν ήταν μόνο η τουρκική ενεργητικότητα και η αντοχή, καθώς και η οργάνωση και το ηθικό με το οποίο ενέπνευσε τους Τούρκους το Ισλάμ: «αν οι μαχητικοί και ενθουσιώδεις οπαδοί του Μωάμεθ είχαν βρει μπροστά τους ένα πραγματικά ισχυρό, υγιές και οργανωμένο κράτος στην άλλη πλευρά του Ελλήσποντου, είναι αμφίβολο εάν οι σελίδες της ιστορίας θα μιλούσαν για εξάπλωση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας».
Ο 14ος αιώνας θεωρείται μάλλον το τελικό λυκόφως της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας- τόσο λόγω της πίεσης εξ ανατολών, όσο και λόγω την πληγμάτων από τα χριστιανικά έθνη της Δύσης. «Το Βυζάντιο του 14ου αιώνα θα γνωρίσει την πορεία προς μια αδιάκοπη παρακμή και κατάπτωση. Οι Οθωμανοί, εγκατεστημένοι στα γειτονικά με την Κωνσταντινούπολη βιθυνικά εδάφη, κατάφεραν στα μέσα κιόλας του 11ου αιώνα, αν όχι και προηγουμένως, να περάσουν στην Ευρώπη (1354 ο σεισμός της Καλλίπολης που τους επιτρέπει να εγκατασταθούν στην πόλη αυτή, το κλειδί του Ελλησπόντου), ενώ οι άλλοι Τουρκομάνοι κατακτούν, τη μία μετά την άλλη, τις πόλεις της Μικρασίας (η Έφεσσος πέφτει το 1304, η Σμύρνη το 1318», γράφει η Ελένη Γλύκατζη-Αρβελέρ στο «Γιατί το Βυζάντιο». Η Φιλαδέλφεια θα παραμείνει ελεύθερη ως το 1391, με την πτώση της να σηματοδοτεί το οριστικό τέλος της βυζαντινής Μικράς Ασίας, αλλά και «δηλώνει την ηθική παρακμή που γνωρίζει η αυτοκρατορία, της οποίας ο αυτοκράτορας (Μανουήλ Β' Παλαιολόγος) φέρεται να έχει εκστρατεύσει κατά της ελληνικής αυτής πόλης ως σύμμαχος των Οθωμανών» (η Φιλαδέλφεια είχε οργανωθεί σχεδόν ως ανεξάρτητο κρατίδιο εν μέσω τουρκομανικών εμιράτων, υπό την ηγεσία του μητροπολίτη της, Θεοφύλακτου).
Οι διαμάχες μεταξύ των δυναστειών επιδεινώνουν την κατάσταση, ενώ οι ναυτικές δημοκρατίες της Ιταλίας (Βενετία, Γένοβα) και αυτές υπονομεύουν οικονομικά την ετοιμοθάνατη αυτοκρατορία, ενώ οι Λατίνοι εξακολουθούν να σχεδιάζουν την επιστροφή τους στην Κωνσταντινούπολη, την οποία έχασαν από την αυτοκρατορία της Νίκαιας. Οι τελευταίοι αυτοκράτορες προσπαθούν να προσελκύσουν τους εχθρούς της αυτοκρατορίας, με οθωμανικά γαμήλια συνοικέσια και ταξίδια προς τη Δύση, «επαίτες μιας βοήθειας η οποία ουδέποτε απάντησε στις προσδοκίες των Βυζαντινών». Το τέλος της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας «κανονικά» θα είχε επέλθει νωρίτερα, όταν το 1397 ο Βαγιαζήτ Α' ο Κεραυνός πολιόρκησε την Κωνσταντινούπολη, ωστόσο η Πόλη σώθηκε προσωρινά, κερδίζοντας μισό αιώνα, όταν οι Μογγόλοι του Ταμερλάνου εισέβαλαν στη Μικρά Ασία, αναγκάζοντάς τον να σπεύσει να τους αντιμετωπίσει- με αποτέλεσμα τη συντριβή του στη μάχη της Άγκυρας (1402) και την αιχμαλωσία του.
1453 Η ΑΛΩΣΗ ΤΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΗΣ 1/6 : https://youtu.be/Xo3p31C_46E .-
~ «Ο αμηράς Μωάμεθ, έχοντας δει και ακούσει τις περιφανείς νίκες και τους πολέμους του πατέρα του και των άλλων τρισκατάρατων προγόνων του, συλλογιζόταν τι αξιομνημόνευτο να κάνει και ο ίδιος» (Κωνσταντινουπόλεως Άλωσις, Γεώργιος Φραντζής)
Ο Μωάμεθ Β', που θα έπαιρνε αργότερα το προσωνύμιο «Πορθητής», 21 ετών το 1453, ήταν, σύμφωνα με τον βυζαντινολόγο Βασίλιεφ, χαρακτήρας ταυτόχρονα φιλοπόλεμος, αλλά και με ενδιαφέρον για την επιστήμη και τη μόρφωση, και παράλληλα χαρισματικός στρατιωτικός και πολιτικός, ενώ μιλούσε έξι γλώσσες. Η κατάκτηση της Κωνσταντινούπολης, σύμφωνα με αναφορές, του είχε γίνει έμμονη ιδέα- και ως εκ τούτου η διοργάνωση της πολιορκίας είχε αρχίσει με προσοχή και λεπτομερή σχεδιασμό- βασικό τμήμα του οποίου ήταν η κατασκευή του φρουρίου Ρούμελι Χισάρ στις ευρωπαϊκές ακτές του Βοσπόρου, εξοπλισμένου με τα πλέον σύγχρονα πυροβόλα της εποχής. Το Ρούμελι Χισάρ και το Ανατολού Χισάρ, στην απέναντι ασιατική ακτή, απέκοπταν τη θαλάσσια επικοινωνία της Πόλης, ενώ παράλληλα η εισβολή του Τουραχάν Μπέη στην Πελοπόννησο διασφάλιζε τη μη αποστολή ενισχύσεων από το Δεσποτάτο του Μυστρά.
Στην άλλη πλευρά ήταν ο άνθρωπος που έμελλε να μείνει στην ιστορία και τον θρύλο ως ο τελευταίος αυτοκράτορας του Βυζαντίου – η φιγούρα του «Μαρμαρωμένου Βασιλιά»: ο Κωνσταντίνος ΙΑ' Δραγάσης Παλαιολόγος. Γεννηθείς στις 9 Φεβρουαρίου του 1404, ήταν ένας από τους γιους του Μανουήλ Β΄ Παλαιολόγου. Όπως γράφει ο Φίλιππος Φιλίππου στο «Ζωή και θάνατος του Κωνσταντίνου Παλαιολόγου», επονομάστηκε Δραγάτσης ή Δραγάσης από τη μητέρα του, Ελένη, την κόρη του Σέρβου ηγεμόνα των Σερρών, Κονσταντίν Ντράγκατς. «Κανένας χρονικογράφος δεν τον επονομάζει Δραγάση, μόνο ο λαός τον αποκαλούσε έτσι, κάτι που πέρασε στους θρύλους και στα άσματα». Ανήλθε στον θρόνο μετά τον θάνατο του αδελφού του, Ιωάννη Η' Παλαιολόγου, τον Οκτώβριο του 1448. Ο ίδιος επιθυμούσε τη συνεργασία με τα υπόλοιπα βαλκανικά κράτη για τον περιορισμό της ενετικής επιρροής, με όραμα την ένωση όλων των χριστιανών της Ανατολής και της Δύσης κατά του τουρκικού κινδύνου.
Διάταξη μάχης
Η ημερομηνία της κήρυξης του πολέμου δεν είναι γνωστή. Όπως γράφει ο Φίλιππος Φιλίππου, αναφερόμενος σε εκφράσεις του Λουκά Νοταρά, Μεγάλου Δούκα της αυτοκρατορίας, φαίνεται ότι άρχισε τον Δεκέμβριο του 1452. Όσον αφορά στην ισχύ του οθωμανικού στρατού, εκτιμάται ότι ανερχόταν τουλάχιστον στους 150.000 άνδρες, με 80.000-100.000 τακτικά στρατεύματα- μεταξύ των οποίων και 12.000 γενίτσαροι, καθώς και ισχυρό ιππικό και πυροβολικό, στο οποίο δέσποζε το θηριώδες πυροβόλο του Ούγγρου μηχανικού Ουρβανού, που χρειάστηκε έξι εβδομάδες για να φτάσει στον προορισμό του. Το κανόνι έσερναν εξήντα βόδια και σε κάθε πλευρά του βρίσκονταν 200 άνδρες για να στηρίζουν το κάρο που το μετέφερε. Το οθωμανικό πυροβολικό εκτιμάται πως είχε περίπου 70 κανόνια. Η οργάνωση του οθωμανικού στρατού ήταν σε γενικές γραμμές άριστη, όπως και εξοπλισμός τους. Όσον αφορά στον στόλο, ο Μωάμεθ θεωρείται ότι είχε 6 τριήρεις, 10 διήρεις, περίπου 15 γαλέρες, 70 φούστες, 20 παραντάρια και πολλά καΐκια, με τη συνολική ισχύ να εκτιμάται πως έφτανε τις 150 μονάδες, υπό την ηγεσία ενός Βούλγαρου εξωμότη, του Σουλεϊμάν Μπαλτόγλου. Σημειώνεται πως ο Γεώργιος Φραντζής ή Σφραντζής ανεβάζει τους αριθμούς, στα «420 ιστία» όσον αφορά στον στόλο, και στις 258.000 άνδρες στα στρατεύματα ξηράς.
Όσον αφορά στην ισχύ των δυνάμεων των υπερασπιστών της Πόλης, σύμφωνα με τον Σφραντζή- που είχε αναλάβει το καθήκον της καταγραφής και στρατολόγησης των ανδρών που ήταν σε θέση να πολεμήσουν, κατόπιν εντολής του αυτοκράτορα- οι πολεμιστές ανέρχονταν στους 4.973, χωρίς τους ξένους, «που ήταν μόλις δύο χιλιάδες». Το κύριο μέσον της προστασίας του λιμανιού ήταν η τεράστια αλυσίδα που απέκλειε το στόμιό του, ώστε να εμποδίζει την επίθεση του εχθρικού στόλου. Πίσω από αυτήν βρίσκονταν τα λιγοστά πλοία: «τρία από τη Λιγουρία, ένα από την Καστίλλη της Ιβηρίας, από την Προβηγκία της Γαλλίας, τρία από την Κρήτη – ένα από την πόλη που ονομάζεται Χάνδακας, και δύο από την Κυδωνία- και όλα ήταν καλά προετοιμασμένα, σε πολεμική παράταξη. Έτυχαν, επίσης, εκεί και τρεις μεγάλες εμπορικές τριήρεις των Ενετών, τις οποίες οι Ιταλοί συνήθιζαν να αποκαλούν «γρόσσες» ή καλύτερα «γαλεάτσες», ενώ υπήρχαν παραταγμένες και άλλες ταχύπλοες τριήρεις, προς φύλαξη και εξυπηρέτηση των εμπορικών» γράφει ο Σφραντζής.
Σημαντικό τμήμα της βυζαντινής άμυνας ήταν το σώμα του Γενοβέζου Ιωάννη Ιουστινιάνη Λόνγκο: 700 εμπειροπόλεμοι στρατιώτες, που κατέφθασαν με δύο γενοβέζικα πλοία. «Όταν ο βασιλιάς τον είδε επιδέξιο στα πάντα, τον διόρισε δήμαρχο και στρατηγό...και του έδωσε την εξουσία να διοικεί και να φροντίζει και για άλλα αναγκαία στη διεξαγωγή του πολέμου, ελπίζοντας πολύ σε αυτόν» αναφέρει ο Σφραντζής.
Όσον αφορά στα θρυλικά τείχη της Πόλης, τα χερσαία – Θεοδοσιανά- τείχη είχαν μήκος 5.570 μέτρων περίπου, και εκτείνονταν από την αποβάθρα των Πηγών στην Ακτής Προποντίδας ως τη συνοικία των Βλαχερνών. Σε όλο το μήκος τους ήταν διπλά, και η κύρια γραμμή άμυνας ήταν το έσω τείχος, ύψους 12 μέτρων και πλάτους πέντε, με 96 πύργους, ύψους 18-20 μέτρων. Το έξω τείχος είχε 8,5 μέτρα ύψος και 2 πλάτος, με 96 πύργους. Τα χερσαία τείχη είχαν 10 πύλες, ενώ η τάφρος, κατά μήκος του έξω τείχους είχε πλάτος 19-21 μέτρα και το βάθος της ήταν περίπου 10 μέτρα. Η ακτογραμμή της πόλης προστατευόταν από τα θαλάσσια τείχη.
Ο Μιγιάτοβιτς γράφει ότι το εξωτερικό τείχος είχε επισκευαστεί από τον Ιωάννη Παλαιολόγο κάποια στιγμή μεταξύ του 1433 και του 1444, ωστόσο το εσωτερικό δεν είχε επισκευαστεί για αιώνες. Η κατάσταση των τειχών γενικότερα θεωρούνταν κακή, στο σημείο που, όπως γράφει, οι υπερασπιστές φοβούνταν να τοποθετήσουν πάνω του βαριά κανόνια.
Όσον αφορά στο βυζαντινό πυροβολικό, ήταν πολύ περιορισμένο σε σχέση με το οθωμανικό. Χρησιμοποιήθηκε κυρίως τις πρώτες ημέρες της πολιορκίας, και στη συνέχεια σίγησε, λόγω έλλειψης πυρίτιδας, αλλά και διαφωνιών όσον αφορά στη χρήση του.
Συνολικά, γράφει ο Μιγιάτοβιτς, ο Παλαιολόγος, με μια βιαστικά συγκεντρωμένη δύναμη, επτά, το πολύ 9.000 ανδρών, έπρεπε να υπερασπιστεί την Πόλη εναντίον ενός πολλαπλάσιου στρατού, με βαρύ πυροβολικό. «Ο Τετάλντι αναφέρει ότι υπήρχαν 25.000 με 30.000 άνδρες ικανοί να φέρουν όπλα, όμως μόλις 6.000 με 7.000 μαχητές. Η αναφορά του αυτή επιβεβαιώνει με εντυπωσιακό τρόπο τα λεγόμενα του Σφραντζή».
Σύμφωνα με τον Μιγιάτοβιτς, ο Παλαιολόγος είχε εγκαταστήσει το στρατηγείο του στον ναό του Αγίου Ρωμανού, κοντά στην ομώνυμη πύλη, έχοντας υπό τις διαταγές του 3.000 εκ των πλέον εμπειροπόλεμων στρατιωτών. Στα δεξιά της πύλης του Αγίου Ρωμανού ήταν η πύλη Χαρσία, την οποία φύλαγε μικρή δύναμη υπό τη διοίκηση του Θεοδώρου της Καρύστου. Το κομμάτι των τειχών από εκεί μέχρι την πύλη του Ξυλοκέρκου υπερασπίζονταν τρία αδέλφια από τη Γένοβα, ο Πάολο, ο Αντόνιο και ο Τρωίλος Μποκιάρντι, ενώ την άμυνα του τμήματος όπου βρισκόταν το Παλάτι των Βλαχερνών είχε αναλάβει ο Ενετός βαΐλος (πρέσβης/ αντιπρόσωπος) Τζιρόλαμο Μινόττο. Το τμήμα βορειότερα, όπου δεν υπήρχε τάφρος, επονομαζόταν Καλιγαρία, και είχε αναλάβει την υπεράσπισή του ο Γερμανός μηχανικός Γιοχάνες Γκραντ, ενώ το ακρωτήριο της ακρόπολης υπερασπιζόταν ο καρδινάλιος Ισίδωρος, λεγάτος του Πάπα. Στα αριστερά της θέσης του Αγίου Ρωμανού ήταν η πύλη της Σηλυβρίας, προστατευόμενη από δυνάμεις υπό τον Θεόφιλο Παλαιολόγο, με την ενίσχυση του Μαουρίτσιο Καττανέο και του Νικολό Μοντσενίγο. Στην επόμενη πύλη διοικούσε ο Φαμπρίτσιο Κορνάρο, ενώ ο Φίλιππος Κονταρίνι, με 200 Ιταλούς τοξότες βρισκόταν στο Επταπύργιον και ο Τζιάκομο Κονταρίνι ήταν στην πύλη του Κοντοσκαλίου. Ο διεκδικητής του οθωμανικού θρόνου, Ορχάν, είχε το λιμάνι του Ελευθερίου και ο Καταλανός Δον Περέ Χούλια βρισκόταν στα τείχη κάτω από τον Ιππόδρομο. Ο Λουκάς Νοταράς διοικούσε όλο το τμήμα από την Ακρόπολη μέχρι την πύλη του Κυνηγού, κατά μήκος του Χρυσού Κέρατος και στην είσοδο του λιμανιού βρισκόταν πύργος τον οποίο επάνδρωνε ο Γκαμπριέλε Τρεβιζάνο με δύναμη πενήντα ανδρών. Εφεδρεία στο κέντρο της πόλης, κοντά στον ναό των Αγίων Αποστόλων, ήταν ένα σώμα 700 ανδρών, στρατολογηθέντων από μοναστήρια, υπό τον Δημήτριο Καντακουζηνό και τον Νικηφόρο Παλαιολόγο. Επίσης, μέσα στο λιμάνι υπήρχε ναυτική δύναμη υπό τον Αλβίζο Ντιέντο.
Σημειώνεται ότι στο προάστιο του Γαλατά, στην άλλη πλευρά του Χρυσού Κέρατος, υπήρχε περιτειχισμένη κοινότητα Γενοβέζων, που τήρησε ουδέτερη στάση.
Οι μάχες αρχίζουν
Η πολιορκία άρχισε στις 6 Απριλίου, μετά την απόρριψη πρότασης του Μωάμεθ Β' για παράδοση της Πόλης.
«Ο πόλεμος δεν σταματούσε ούτε την ημέρα ούτε τη νύχτα, οι συμπλοκές, οι συρράξεις, οι ακροβολισμοί, καθώς ο αμηράς έλπιζε ότι εφόσον εμείς ήμασταν λίγοι και πολύ αποκαμωμένοι, εύκολα θα καταλάμβανε την Πόλη, οπότε δεν μας άφησε καθόλου να ξεκουραστούμε» γράφει ο Σφραντζής.
Όπως αναφέρει ωστόσο, «ήταν αξιοθαύμαστο το ότι, όντας χωρίς πολεμική εμπειρία, νικούσαμε, ενώ καταφέρναμε πράγματα υπεράνω των δυνάμεών μας, εξαιτίας της μεγαλοψυχίας και της γενναιότητάς μας. Εκείνοι γέμιζαν τις τάφρους καθ'όλη την ημέρα, ενώ εμείς ανεβάζαμε από μέσα τους τα υλικά και τα ξύλα καθ'όλη τη νύχτα, οπότε τα ορύγματα των τάφρων παρέμεναν όπως ήταν και πρωτύτερα. Τους πύργους που χαλούσαν τους επισκευάζαμε αμέσως, χρησιμοποιώντας καλάθια και ξύλινα δοχεία οίνου και άλλα ξύλινα αντικείμενα γεμάτα με χώμα».
Παράλληλα, ήταν σε εξέλιξη εργασίες υπονόμευσης των τμημάτων των τειχών στα σημεία όπου το έδαφος προσφερόταν για κάτι τέτοιο, ενώ πραγματοποιήθηκαν και οι πρώτες – ανεπιτυχείς- επιθετικές ενέργειες του οθωμανικού στόλου. Ο κύριος βομβαρδισμός φαίνεται ότι άρχισε κατά τις 11 με 12 Απριλίου, αρχίζοντας με βολή του «τέρατος» του Ουρβανού. Όσον αφορά στις επιχειρήσεις υπονόμευσης των τειχών, ο Σφραντζής αναφέρει ότι «κάποιος Ιωάννης Γερμανός» (μάλλον αναφερόμενος στον Γιοχάνες Γκραντ), έμπειρος στις πολεμικές τεχνικές και στη χρήση του υγρού πυρός, αντιλήφθηκε τις επιχειρήσεις και έσκαψε άλλη τρύπα, αντίθετης φοράς, την οποία γέμισε με υγρό πυρ, κατακαίοντας τους Οθωμανούς σκαπανείς. Παράλληλα, ο Μωάμεθ προέβαινε και σε άλλες ενέργειες, όπως η κατασκευή ενός μεγάλου πολιορκητικού πύργου (ελέπολις) κ.α., ενώ παράλληλα διεξάγονταν επιχειρήσεις περιμετρικά της πόλης, όπως η κατάληψη δύο φρουρίων εκτός της Κωνσταντινούπολης (Θεράπειο και Στουδίου), καθώς και των Πριγκιπονησίων.
Ο Σφραντζής δίνει μια ιδιαίτερα ζωντανή εικόνα της μάχης.
«Πρώτα λοιπόν με εκείνο το φοβερό τηλεβόλο χτύπησαν σφοδρά και έριξαν στο έδαφος τον πύργο που βρισκόταν δίπλα στην πύλη του Αγίου Ρωμανού, κι ευθύς έσυραν το ίδιο τηλεβόλο και το έστησαν επάνω από το όρυγμα, οπότε η μάχη και η συμπλοκή έγινε φοβερή και φρικαλέα. Ξεκίνησε πριν από την ανατολή του ήλιου και κράτησε για ολόκληρη την ημέρα. Πότε λοιπόν αγωνίζονταν δυνατά στη συμπλοκή και στη σύρραξη, πότε έριχναν στην τάφρο τα ξύλα, τα άλλα υλικά και τα χώματα που υπήρχαν μέσα στην ελέπολη...οι δικοί μας τους παρεμπόδιζαν γενναία και πολλές φορές τους κατακρήμνιζαν από τις κλίμακες και κατέκοψαν μερικές ξύλινες κλίμακες και καρτερικά οι εχθροί αποκρούστηκαν πολλές φορές μέσα σ'εκείνη την ημέρα».
Άξιον αναφοράς ήταν το ότι, ενώ το οθωμανικό πυροβολικό σφυροκοπούσε τα τείχη, οι Βυζαντινοί δεν ήταν σε θέση να χρησιμοποιήσουν αποτελεσματικά τα δικά τους κανόνια- ούτως ή άλλως κατά πολύ μικρότερα των οθωμανικών, καθώς διαπιστώθηκε ότι προκαλούνταν ζημιές στα ίδια τα τείχη (Νίκος Νικολούδης, «Η άλωση της Κωνσταντινούπολης»).
Στις 12 Απριλίου κατέφθασε ο οθωμανικός στόλος από την Καλλίπολη, αγκυροβολώντας στο Διπλοκιόνιο. Όπως γράφει ο Μιγιάτοβιτς, ανάμεσα στις 12 και τις 18 του μήνα δεν έγινε κάτι το αξιοσημείωτο, αν και ο βομβαρδισμός συνεχιζόταν ασταμάτητος (σημειώνεται πως σοβαρές ζημιές υπέστη και το κανόνι του Ουρβανού). Ωστόσο, είχε μειωθεί η αποτελεσματικότητά του, λόγω ελλιπούς στόχευσης.
«Και τα δύο μέρη εκτόξευαν βέλη και πυροβολούσαν με μακριά και βαριά αρκεβούζια. Αυτά τα αρκεβούζια ήταν σπάνιο είδος και ούτε οι Τούρκοι ούτε οι Έλληνες είχαν αρκετά. Και πάλι όμως, οπως κατηγορηματικά αναφέρει ο Μπάρμπαρο, οι Έλληνες είχαν περισσότερα από τους Τούρκους. Οι περισσότεροι από τους στρατιώτες που τα χειρίζονταν ήταν τοποθετημένοι στην πύλη του Αγίου Ρωμανού, όπου είχαν συγκεντρωθεί επίλεκτοι άνδρες υπό τις διαταγές του Ιουστινιάνη, για να πολεμήσουν κάτω από το βλέμμα του αυτοκράτορα».
Mark Lex Eros - 1453 AD - The Siege of Constantinople (Historical Documentary) : https://youtu.be/wFUU1hd1XLQ .-
~ Σε γενικές γραμμές, το πρώτο διάστημα η άμυνα διεξαγόταν με επιτυχία. Στις 18 Απριλίου έλαβε χώρα μεγάλη επίθεση στο Μεσοτείχιο- ωστόσο, όπως γράφει ο Στίβεν Ράνσιμαν στο «Η Άλωση της Κωνσταντινούπολης 1453», η αριθμητική υπεροχή των Οθωμανών δεν μέτρησε καθόλου, καθώς το σημείο ήταν στενό, ενώ οι Βυζαντινοί στρατιώτες διέθεταν ανώτερη θωράκιση και πάνω από όλα τις ηγετικές ικανότητες του Ιουστινιάνη. Η επίθεση αποκρούστηκε επιτυχώς, με βαριές απώλειες για τους επιτιθέμενους. Ακόμη, στις 20 Απριλίου έλαβε χώρα ένα από τα πιο αξιοθαύμαστα επεισόδια της πολιορκίας: Η διάσπαση του κλοιού από μικρή δύναμη πλοίων υπό τον Φλαντανελά.
Ο Σφραντζής περιγράφει: «Ενώ γίνονταν αυτά και η Πόλη πολιορκούνταν, τρία πλοία της Λιγουρίας (Γένοβας) φορτώθηκαν στην Χίο, έπεσαν σε βολικό άνεμο και κατέπλευσαν προς εμάς. Καθώς έρχονταν, συνάντησαν καθ'οδόν και ένα άλλο βασιλικό πλοίο, από τη Σικελία, που ερχόταν φορτωμένο με σιτάρι. Κάποια νύχτα έφτασαν κοντά στην Πόλη. Το πρωί, όταν οι τριήρεις του αμηρά, που φύλαγαν την περιοχή, αντιλήφθηκαν τα πλοία, όρμησαν με χαρά εναντίον τους...αφού πλησίασαν και και άρχισε η ναυμαχία...αρχικά έπλευσαν με αλαζονεία εναντίον του βασιλικού πλοίου, το οποίο τα υποδέχτηκε πολύ άσχημα, προσβάλλοντάς τα εξαρχής με τηλεβόλα και βέλη και πέτρες....ο αμηράς, θεωρώντας ότι ένας τόσο καλά εξοπλισμένος και τόσο μεγάλος στόλος δεν κατάφερνε τίποτα αξιόλογο, αλλά μάλλον υστερούσε, έτριζε τα δόντια του, έβριζε τους δικούς του και τους αποκαλούσε δειλούς στην καρδιά».
Το βράδυ, τα βυζαντινά πλοία μπόρεσαν να μπουν στο λιμάνι, γεγονός ιδιαίτερα ενθαρρυντικό για τους πολιορκημένους.
Ο κλοιός στενεύει
Το περιστατικό εξόργισε ιδιαίτερα τον Μωάμεθ Β' (ο Μπαλτόγλου δέχτηκε 100 ραβδισμούς και έχασε το ένα του μάτι- επρόκειτο για την ποινή που του επιβλήθηκε για την ταπείνωση, αφού ο σουλτάνος ανακάλεσε την αρχική απόφαση θανάτωσής του) η απάντηση του οποίου ήταν άμεση: Μέσω της κατασκευής ξύλινης εξέδρας και της χρήσης τροχών, τα οθωμανικά πλοία προσπέρασαν από την στεριά την αλυσίδα, διεισδύοντας στον Κεράτιο Κόλπο. Ο αριθμός των πλοίων που πέρασαν με αυτόν τον τρόπο κυμαίνεται από 20 μέχρι 80, με τον Μιγιάτοβιτς να καταλήγει στα 30. Σε κάθε περίπτωση, επρόκειτο για ένα ιδιαίτερα αποκαρδιωτικό γεγονός για τους πολιορκημένους, ειδικά μετά την αναπτέρωση του ηθικού από το κατόρθωμα του Φλαντανελά. «Όμως ο αυτοκράτορας δεν απελπίστηκε. Αυτό που τον απασχολούσε περισσότερο ήταν η ανάγκη να σταλούν κι άλλοι άντρες στο βορειοανατολικό τείχος, για να το υπερασπιστούν σε μια ενδεχόμενη επίθεση σε εκείνο το σημείο».
Οι βομβαρδισμοί συνεχίστηκαν τις επόμενες ημέρες, ενώ στο εσωτερικό της πόλης γινόταν όλο και πιο αισθητή η έλλειψη τροφίμων και οι υπερασπιστές κουράζονταν από την έλλειψη τροφίμων. Ακόμη, διαμάχες σημειώνονταν μεταξύ Ενετών και Γενουατών, καθώς οι πρώτοι κατηγορούσαν τους δεύτερους για συνεργασία με τον εχθρό, λόγω της στάσης των Γενουατών στον Γαλατά. Πολλοί ήταν αυτοί που συμβούλευαν τον αυτοκράτορα να διαφύγει, πρόταση που ο Παλαιολόγος απέρριπτε. Ένα σχέδιο για την πυρπόληση των οθωμανικών πλοίων που βρίσκονταν πλέον μέσα στον Κεράτιο απέτυχε, καθώς προδόθηκε στο στρατόπεδο των πολιορκητών, από κάποιον Φαγιούτσο.
Η επόμενη μεγάλη επίθεση έλαβε χώρα, όπως γράφει ο Μιγιάτοβιτς, επικαλούμενος Σλάβο χρονικογράφο της πολιορκίας (Σλαβικό Χρονικό), την 1η Μαΐου, μετά από επικέντρωση πυρών πυροβολικού σε συγκεκριμένο σημείο των τειχών, στην πύλη του Αγίου Ρωμανού, η οποία εν τέλει αποκρούστηκε μετά από σκληρή μάχη. Οι επόμενες ημέρες χαρακτηρίστηκαν από ανταλλαγές πυρών, χωρίς να λαμβάνει χώρα κάποια γενικευμένη επίθεση. Σημειώνεται ότι, στο μεταξύ, κυκλοφορούσε στο εσωτερικό της Πόλης η φήμη περί ενισχύσεων από τη Δύση, και ειδικότερα από τη Νάπολη και τη Βενετία, που ο αυτοκράτορας φρόντισε να ενισχύσει αποστέλλοντας μικρό πλοίο για να ζητήσει βοήθεια. Τη νύχτα της 4ης προς την 5η Μαΐου έλαβε χώρα μια ακόμα ανεπιτυχής προσπάθεια καταστροφής των οθωμανικών πλοίων στον Κεράτιο και στις 6 Μαΐου έλαβε χώρα σκληρότατο σφυροκόπημα των θέσεων στην πύλη του Αγίου Ρωμανού, η οποία διήρκεσε και τη νύχτα και την επόμενη ημέρα, και ακολουθήθηκε από έφοδο το βράδυ της 7ης Μαΐου. Στην απόκρουση της επίθεσης πρωτοστάτησε ο Ιουστινιάνης, καθώς και ένας φημισμένος στρατιωτικός, ο Ραγκαβής, επικεφαλής ελληνικού σώματος. Ο Ραγκαβής, αναφέρει ο Σλάβος χρονικογράφος τον οποίο επικαλείται ο Μιγιάτοβιτς, απώθησε τους Οθωμανούς από ρήγμαμ και ήρθε αντιμέτωπος με τον Αμίρ Μπέη, τον οποίο και «έκοψε στα δύο», για να σκοτωθεί όμως από τους υπόλοιπους Οθωμανούς στρατιώτες.
Στις 8, 9, 10 και 11 Μαΐου συνεχίστηκαν οι βομβαρδισμοί, ενώ στην Πόλη η απογοήτευση αυξανόταν. Στις 12 του μήνα, τα οθωμανικά κανόνια άνοιξαν ρήγμα στα τείχη της συνοικίας των Βλαχερνών, που ακολουθήθηκε από επίθεση που αποκρούστηκε με δυσκολία. Ακολούθησε πρόταση για έξοδο υπό την αρχηγία του αυτοκράτορα, με σκοπό την αναπτέρωση του ηθικού αλλά και τη συγκέντρωση προμηθειών. Όσο ήταν υπό συζήτηση η συγκεκριμένη πρόταση, στην οποία αντιτάχθηκαν ο Λουκάς Νοταράς και ο έπαρχος της Πόλης, Νικόλαος Γουδέλης, κατέφθασε αγγελιοφόρος ο οποίος ενημέρωσε το πολεμικό συμβούλιο ότι οι Οθωμανοί βρίσκονταν στα τείχη πίσω από τη συνοικία των Βλαχερνών. Για την απόκρουση της επίθεσης έσπευσε επί σκηνής ο ίδιος ο αυτοκράτορας, ο οποίος και απέκρουσε τους εισβολείς, οι οποίοι είχαν καταφέρει να μπουν στο εσωτερικό της πόλης. «Αν δεν είχε φτάσει ο αυτοκράτορας με βοήθεια, εκείνη τη νύχτα θα βλέπαμε την τελική καταστροφή μας» σημειώνει ο Σλάβος χρονικογράφος.
Ο βομβαρδισμός συνεχίσηκε και τις επόμενες ημέρες. Στις 18 Μαΐου έλαβε χώρα επίθεση με πολιορκητικό πύργο (ελέπολη) στη Χαρσία Πύλη. Το βράδυ της ημέρας εκείνης, ο αυτοκράτορας και ο Ιουστινιάνης κατάφεραν, με μια παράτολμη επιχείρηση, να πυρπολήσουν τον πύργο, προκαλώντας- σύμφωνα με τον Μιγιάτοβιτς- ακόμα και τον θαυμασμό του ίδιου του Μωάμεθ του Β', ο οποίος στις 21 Μαΐου (ή στις 23) έστειλε πρέσβη στην Πόλη, ζητώντας την παράδοσή της και υποσχόμενος ότι θα επέτρεπε στον αυτοκράτορα να αποχωρήσει με τα υπάρχοντά του, αναγνωρίζοντάς τον ως ηγεμόνα της Πελοποννήσου. Εκεί ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος έδωσε την απάντηση η οποία έμελλε να μείνει στην ιστορία:
«Τὸ δὲ τὴν πόλιν σοὶ δοῦναι οὔτ' ἐμὸν ἐστίν οὔτ' ἄλλου τῶν κατοικούντων ἐν ταύτῃ• κοινῇ γὰρ γνώμῃ πάντες αὐτοπροαιρέτως άποθανοῦμεν καὶ οὐ φεισόμεθα τῆς ζωῆς ἡμῶν».
Ακολούθησε πολεμικό συμβούλιο στο οθωμανικό στρατόπεδο και ορίστηκε μεγάλη επίθεση για τη νύχτα της 29ης Μαΐου.
Η τελική επίθεση και η Άλωση της Κωνσταντινούπολης
Οι υπερασπιστές της πολιορκημένης Πόλης είχαν αντιληφθεί πως επίκειται μεγάλη επίθεση, ενώ επίσης και στο οθωμανικό στρατόπεδο κυκλοφορούσαν φήμες περί κήρυξης πολέμου από τους Ούγγρους και επίθεσης ισχυρής ουγγρικής δύναμης υπό τον Ιωάννη Ουνιάδη στην Αδριανούπολη, αλλά και επίθεσης λατινικού στόλου στα Δαρδανέλλια. Στις 27 Μαΐου, σε συμβούλιο, ο Χαλίλ Πασάς, Μέγας Βεζίρης- ο οποίος γενικότερα ήταν της άποψης ότι ο κίνδυνος ήταν μεγαλύτερα από τα οφέλη του όλου εγχειρήματος της πολιορκίας- επιχειρηματολόγησε υπέρ της επίλυσης της πολιορκίας, έχοντας απέναντί του τον πιο σκληροπυρηνικό Ζαγανό. Όπως γράφει ο Μιγιάτοβιτς, η απόφαση του σουλτάνου ήταν να γίνει η επίθεση και να αποσυρθεί εάν δεν πετύχαινε. Στις 28 Μαΐου έγινε η τελευταία χριστιανική ακολουθία στην Αγία Σοφία, με τον αυτοκράτορα να προτρέπει σε έναν πύρινο λόγο τον λαό να αντισταθεί γενναία.
«Αφήνω μόνον, το ταπεινωμένο σκήπτρο μου στα χέρια σας, για να το φυλάξετε με καλή διάθεση. Σας παρακαλώ και για κάτι άλλο, και προσεύχομαι στην αγάπη σας, ώστε να δείξετε την πρέπουσα τιμή και υποταγή στους στρατηγούς και τους δημάρχους και στους εκατοντάρχους σας, καθένας κατά την τάξη του και το τάγμα του και την υπηρεσία του. Και να γνωρίζετε και τούτο: εάν με την καρδιά σας τηρήσετε όσα σας πρόσταξα, ελπίζω στον Θεό ότι θα λυτρωθούμε από την παρούσα δίκαιη απειλή του. Στην συνέχεια, απομένει για εμάς και ο ουράνιος αδαμάντινος στέφανος, καθώς και η εγκόσμια αιώνια και άξια ανάμνηση» κατέληξε ο λόγος, όπως τον μεταφέρει ο Σφραντζής.
Ο αυτοκράτορας επέστρεψε στη θέση του, στην πύλη του Αγίου Ρωμανού, και η επίθεση εκδηλώθηκε το βράδυ, μεταξύ 01.00 και 02.00. Η επίθεση εκδηλώθηκε από τρεις πλευρές συγχρόνως. Το πρώτο κύμα επίθεσης, που απαρτιζόταν από ατάκτους κυρίως, αποκρούστηκε μετά από σκληρή μάχη που διήρκεσε μία ώρα. Ακολούθησε το δεύτερο, που απαρτιζόταν από μισθοφόρους, επαγγελματίες στρατιώτες και οι υπερασπιστές της πύλης του Αγίου Ρωμανού, οι οποίοι πολεμούσαν πάνω από δύο ώρες, άρχισαν να κλονίζονται- ωστόσο ο αυτοκράτορας κάλεσε ενισχύσεις, και στο σημείο έσπευσαν ο Θεόφιλος Παλαιολόγος και ο Δημήτριος Καντακουζηνός, με αποτέλεσμα ξανά την απώθηση των Οθωμανών- με τον αυτοκράτορα να εμψυχώνει τους πολεμιστές του, καθώς έβλεπε τους πολιορκητές να χάνουν τη θέλησή τους για μάχη. «Για τ'όνομα του Θεού, δείξτε γενναιότητα! Βλέπω τον εχθρό να υποχωρεί άτακτα!Αν θέλει ο Θεός, η νίκη θα είναι δική μας!», ήταν η παραίνεσή του, όπως γράφει ο Μιγιάτοβιτς. Το τρίτο κύμα απαρτιζόταν από τις πλέον εμπειροπόλεμες μονάδες του οθωμανικού στρατεύματος: Τους γενίτσαρους και τους σπαχήδες.
Ο Σφραντζής περιγράφει τις τελευταίες δραματικές στιγμές, που έκριναν τη μάχη:
«Όταν η δική μας παράταξη άρχισε να κάμπτεται, ξεπήδησαν μπροστά ο Θεόφιλος Παλαιολόγος και ο Δημήτριος Καντακουζηνός, άνδρες άριστοι, και νίκησαν τους Αγαρηνούς, τους έδιωξαν από τα τείχη, κακήν κακώς τους κατακρήμνισαν και τους διασκόρπισαν...εκεί βρέθηκε έφιππος και ο βασιλιάς, δίνοντας θάρρος και εξεγείροντας τους στρατιώτες ώστε να μάχονται με προθυμία...και ενώ αυτά έλεγε ο βασιλιάς, ο Ιωάννης Ιουστινιάνης, που ήταν και στρατηγός, πληγώθηκε στα σκέλια, στο δεξί πόδι, από ένα βέλος τόξου...έφυγε από εκεί όπου βρισκόταν...ο βασιλιάς του είπε πολλά, αλλά εκείνος δεν αποκρινόταν, μόνο πέρασε στον Γαλατά και εκεί πέθανε ντροπιασμένος, μέσα στην πίκρα και στην περιφρόνηση» (σύμφωνα με άλλες αναφορές, ο Ιουστινιάνης πληγώθηκε από αρκεβούζιο, και υποσχέθηκε στον Παλαιολόγο – ο οποίος παρατήρησε ότι το τραύμα του δεν ήταν τόσο σοβαρό, και έκπληκτος τον ρώτησε τι κάνει: «αδελφέ, γιατί το έκανες αυτό; Γύρισε στη θέση σου, δεν είναι τίποτε αυτή η πληγή!»- ότι θα επέστρεφε στη θέση του μόλις φρόντιζε το τραύμα. Κάποιες άλλες πηγές αναφέρουν ότι δεν πέθανε στον Γαλατά, αλλά στη Χίο).
Η σύγχυση που επέφερε στους υπερασπιστές της Πόλης ο τραυματισμός του Ιουστινιάνη έδωσε θάρρος στους Οθωμανούς, οι οποίοι πραγματοποίησαν νέα έφοδο, κερδίζοντας τα τείχη. «Έγινε τόσο μεγάλο το πλήθος των εχθρών που ανέβηκε πάνω, ώστε διασκόρπισε τους δικούς μας...έτσι είχαν τα πράγματα όταν από μέσα και από έξω και από τα μέρη του λιμανιού ακούστηκε κάποια φωνή: “έπεσε το φρούριο και πάνω στους πύργους έστησαν τα εμβλήματα και τις σημαίες τους!” Αυτή η φωνή έτρεψε σε φυγή τους δικούς μας και έδωσε θάρρος στους εχθρούς».
Επρόκειτο για το γνωστό «εάλω η Πόλις» - και κάπου εδώ υπεισέρχεται και η ιστορία της Κερκόπορτας, η οποία φέρεται να είχε χρησιμοποιηθεί για εξόδους/ επιδρομές εναντίον των πολιορκητών και, αν και είχε φρουρούς, είχε ξεχαστεί ανοιχτή. Κατά την επίθεση, φέρεται να βρέθηκε από μια ομάδα Οθωμανών στρατιωτών, οι οποίοι μπήκαν, σκότωσαν τους φρουρούς και κατέλαβαν τον κοντινότερο πύργο, προκαλώντας πανικό, ενώ ταυτόχρονα έμπαιναν και άλλοι εισβολείς μέσα, που προσπάθησε να σταματήσει μάταια ο Λουκάς Νοταράς.
«Όταν τα είδε αυτά ο δυστυχής βασιλιάς και αφέντης μου, με δάκρυα παρακαλούσε τον Θεό και προέτρεπε τους στρατιώτες να δείξουν μεγαλοψυχία. Δεν υπήρχε όμως καμιά ελπίδα συνδρομής ή βοήθειας. Κέντρισε, τότε, τον ίππο του και καλπάζοντας έφτασε στο σημείο από όπου ερχόταν το πλήθος των ασεβών και από την πρώτη συμπλοκή κατακρήμνισε τους ασεβείς από τα τείχη, γεγονός που ήταν παράξενο και θαυμάσιο για όσους έτυχε να βρεθούν εκεί και να το δουν. Βρυχώμενος σαν λιοντάρι και κρατώντας το γυμνό ξίφος στο δεξί χέρι του κατέσφαξε πολλούς από τους εχθρούς, ενώ το αίμα έρρεε σαν ποτάμι από τα πόδια του και τα χέρια του» γράφει ο Σφραντζής, εξιστορώντας τις τελευταίες στιγμές του τελευταίου αυτοκράτορα της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας- και μνημονεύοντας παράλληλα τα ανδραγαθήματα και άλλων μαχητών, όπως του δον Φραγκίσκο Τολέδο, του Ιωάννη Δαλμάτη και του Παύλου και του Τρωίλου, των Ιταλών αδελφών.
«Έτσι λοιπόν οι εχθροί κυρίευσαν όλη την Πόλη».
Το τέλος μιας αυτοκρατορίας
Ακολούθησαν εκτεταμένες λεηλασίες και σφαγές, με τον ιστορικό Κριτόβουλο, που ανήκε στο οθωμανικό στρατόπεδο, να αναφέρει ότι δεν υπήρξε οίκτος και η Πόλη ερημώθηκε, καθώς ο Μωάμεθ Β' – ο πλέον Πορθητής- άφησε τα στρατεύματά του για ένα διάστημα να επιδοθούν σε πλιάτσικο ως ανταμοιβή για την κατάκτηση της Πόλης. Ωστόσο, σε κάθε περίπτωση, επρόκειτο για την Πόλη η οποία προοριζόταν για πρωτεύουσα μιας νέας αυτοκρατορίας, οπότε μετά την Άλωση, ο ίδιος έλαβε μέτρα για την αναζωογόνησή της. Η Κωνσταντινούπολη- «Ισταμπούλ» πλέον, για την Οθωμανική Αυτοκρατορία, θα παρέμενε πρωτεύουσα, ενός νέου κράτους, ως το 1922, ενώ η Άλωση θα έμενε χαραγμένη στις μνήμες και τις παραδόσεις του Ελληνισμού, τόσο σε επίπεδο ιστορίας, όσο και πέρα από αυτήν, με τη μορφή του Κωνσταντίνου Παλαιολόγου να αναδεικνύεται σε μια αθάνατη, περιτριγυρισμένη από τις ομίχλες του θρύλου, φιγούρα- αυτήν του Μαρμαρωμένου Βασιλιά, ο οποίος επέλεξε να μην εγκαταλείψει την αυτοκρατορία του την ύστατη στιγμή της και περιμένει την ώρα και στιγμή που θα φτάσει το πλήρωμα του χρόνου για να την αναστήσει.
~ Βιβλιογραφία/ Πηγές
Κωνσταντίνος Παλαιολόγος: Η Τελευταία Νύχτα της Πόλης- Τσέντομιλ Μιγιάτοβιτς, εκδόσεις Διόπτρα, 2007
Η Άλωση της Πόλης- Γεώργιος Φραντζής, Εκδοτική Θεσσαλονίκης- Βιβλιοβάρδια, 2008
Γιατί το Βυζάντιο- Ελένη Γλύκατζη Αρβελέρ, Εκδόσεις Μεταίχμιο, 2012
Η πολιτική ιδεολογία της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας- Ελένη Γλύκατζη Αρβελέρ, Εκδόσεις Ψυχογιός, 1988
Ζωή και Θάνατος του Κωνσταντίνου Παλαιολόγου- Φίλιππος Φιλίππου, Ψυχογιός Λογοτεχνία, 2013
Η Άλωση της Κωνσταντινούπολης 1453- Στίβεν Ράνσιμαν εκδ. Παπαδήμα, 2002
Η άλωση της Κωνσταντινούπολης- Νίκος Νικολούδης στον συλλογικό τόμο Η Άλωση της Κωνσταντινούπολης, εκδ. Περισκόπιο 2001
huffingtonpost
*** ENAΣ ΑΙΩΝΑΣ ΙΣΤΟΡΙΑ! Τα έζησε όλα ο ΜΗΤΣΟΤΑΚΗΣ...
~ Σε ηλικία 99 ετών, τα ξημερώματα της Δευτέρας 29 Μαΐου 2017, έφυγε από τη ζωή ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης, πρώην πρωθυπουργός και επίτιμος πρόεδρος της Νέας Δημοκρατίας, ένας από τους τελευταίους μεγάλους πολιτικούς της χώρας. Πέθανε πέντε χρόνια και 23 μέρες μετά τη σύντροφο της ζωής του, Μαρίκα Μητσοτάκη.
Ήταν λίγο πριν από τις 02:00 όταν έγινε γνωστή η είδηση του θανάτου του. "Σήμερα στη 01:00 ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης έφυγε από τη ζωή, περιστοιχισμένος από τους ανθρώπους που αγαπούσε και τον αγαπούσαν", ανέφερε η λιτή ανακοίνωση της οικογένειας Μητσοτάκη, που εκδόθηκε λίγο αργότερα.
Εδώ και πολύ καιρό, η υγεία του πρώην πρωθυπουργού ήταν πολύ κλονισμένη. Ο θάνατος της αγαπημένης του συζύγου Μαρίκας, τον κατέβαλε ακόμη περισσότερο. Μαζί είχαν αποκτήσει τέσσερα παιδιά (Κατερίνα, Αλεξάνδρα, Ντόρα και Κυριάκο), πολλά εγγόνια και δισέγγονα.
Γιος του πολιτικού Κυριάκου Μητσοτάκη (1884-1944) και της Σταυρούλας Πλουμιδάκη και μικρανηψιός του Ελευθερίου Βενιζέλου, ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης γεννήθηκε στις 18/10/1918 στα Χανιά. Ο παππούς του Κωνσταντίνος Μητσοτάκης ήταν επίσης πολιτικός, ιδρυτής και αρχηγός του κόμματος των ''Ξυπόλητων'' (Φιλελευθέρων). Σπούδασε Νομικά και Πολιτικές Επιστήμες στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, και έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στη Δυτική Γερμανία.
Το 1941, πήρε μέρος ως έφεδρος αξιωματικός στις επιχειρήσεις του Μακεδονικού Μετώπου. Το διάστημα 1942-1944, άσκησε τη δικηγορία στην Κρήτη, ενώ κατά τη διάρκεια της κατοχής, πρωτοστάτησε στη δημιουργία αντιστασιακών οργανώσεων. Λόγω της δράσης του συνελήφθη δύο φορές από τους Γερμανούς και καταδικάστηκε σε θάνατο. Για την αντιστασιακή του δράση τιμήθηκε με τα μετάλλια Εθνικής Αντιστάσεως από την Ελλάδα και τη Βρετανία.
Το 1945, επανέκδοσε την ημερήσια εφημερίδα ''Κήρυξ Χανίων'', η οποία κυκλοφορεί μέχρι σήμερα.
Το 1946, εξελέγη για πρώτη φορά βουλευτής Χανίων με τους ''Βενιζελικούς Φιλελεύθερους'' των οποίων ηγείτο ο Σοφοκλής Βενιζέλος.
Το 1951, ανέλαβε για πρώτη φορά κυβερνητικό αξίωμα ως υφυπουργός Οικονομικών στην κυβέρνηση Σοφοκλή Βενιζέλου.
Το 1961, εξελέγη βουλευτής με το νεοσύστατο κόμμα της "Ένωσης Κέντρου" που είχε ιδρύσει ο Γεώργιος Παπανδρέου και συμμετείχε στον ''ανένδοτο αγώνα'' κατά της κυβέρνησης του Κωνσταντίνου Καραμανλή.
Το 1964, πρωταγωνίστησε στις ενδοκομματικές διενέξεις που συγκλόνισαν την κυβέρνηση του Γεωργίου Παπανδρέου, ενώ το Νοέμβριο του ίδιου έτους ήρθε σε ρήξη με τον συνάδελφό του αναπληρωτή υπουργό Συντονισμού Ανδρέα Παπανδρέου, η οποία οξύνθηκε με την αμφιλεγόμενη αποκάλυψη μυστικής οργάνωσης στο στρατό (υπόθεση ''Ασπίδα'') και είχε ως αποτέλεσμα την προσωρινή απομάκρυνση από την κυβέρνηση, του Ανδρέα Παπανδρέου.
Το 1965, διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στα "Ιουλιανά" που οδήγησαν στην απομάκρυνση της κυβέρνησης του Γ. Παπανδρέου από το βασιλιά Κωνσταντίνο Β' και στο σχηματισμό αλλεπάλληλων κυβερνήσεων από πρώην στελέχη της Ένωσης Κέντρου που αποχώρησαν από το κόμμα.
Την 21η Απριλίου 1967, συνελήφθη από τη δικτατορία των συνταγματαρχών και κρατήθηκε σε καθεστώς περιορισμού, αλλά αφέθηκε ελεύθερος με την αμνηστία του Δεκεμβρίου 1967 και ύστερα διέφυγε στη Γαλλία, όπου παρέμεινε περίπου πεντέμισυ χρόνια συμμετέχοντας ενεργά στη δράση κατά του στρατιωτικού καθεστώτος. Το 1973, επέστρεψε στην Ελλάδα, αλλά μετά το πραξικόπημα της 25ης Νοεμβρίου συνελήφθη και πάλι για να ελευθερωθεί τελικά τον Ιούλιο του 1974, όταν ανατράπηκε η δικτατορία.
Στις εκλογές της 17ης Νοεμβρίου 1974, συμμετείχε ως ανεξάρτητος υποψήφιος με το ψηφοδέλτιο του Δημοκρατικού Συνδυασμού Νομού Χανίων, αλλά αν και πήρε 11.322 ψήφους, δεν εξελέγη βουλευτής, παρότι κατετάγη δεύτερος σε αριθμό ψήφων στο νομό.
Το 1977, συμμετείχε στις εκλογές της 20ης Νοεμβρίου και εξελέγη στην περιφέρεια Χανίων ως αρχηγός του νεοσυσταθέντος από τον ίδιο κόμματος Νεοφιλελευθέρων.
Το 1978, προσχώρησε στο κόμμα της Νέας Δημοκρατίας και το 1981 ορίστηκε κοινοβουλευτικός της εκπρόσωπος.
Την 1η Σεπτεμβρίου 1984, εξελέγη πρόεδρος της Νέας Δημοκρατίας με 70 ψήφους έναντι 42 του δεύτερου υποψήφιου Κωστή Στεφανόπουλου.
Στις εκλογές του Ιουνίου 1985, μετείχε ως αρχηγός της Νέας Δημοκρατίας, η οποία αναδείχτηκε δεύτερο κόμμα με ποσοστό 40,84% και 126 έδρες.
Το Σεπτέμβριο του 1987, εξελέγη αντιπρόεδρος της Διεθνούς Έωσης Δημοκρατικών Κομμάτων (IDU), θέση στην οποία επαναεξελέγη το 1989 και το 1992.
Το 1989, μετείχε για δεύτερη φορά στις βουλευτικές εκλογές της 18ης Ιουνίου, ως αρχηγός της Νέας Δημοκρατίας, η οποία αναδείχτηκε πρώτο κόμμα συγκεντρώνοντας τη σχετική πλειοψηφία με ποσοστό 44,25% και 145 έδρες.
Στις 20 Ιουνίου 1989 ο πρόεδρος της Δημοκρατίας του ανέθεσε την πρώτη διερευνητική εντολή για να σχηματίσει κυβέρνηση, την οποία όμως παρέδωσε αφού οι προσπάθειες που κατέβαλε στο τριήμερο που ορίζει το Σύνταγμα απέβησαν άκαρπες.
Στις 11 Απριλίου 1990, ενώ είχαν προηγηθεί οι εκλογές της 5ης Νοεμβρίου 1989 στις οποίες το κόμμα του δεν συγκέντρωσε την απαραίτητη πλειοψηφία, κατάφερε να σχηματίσει κυβέρνηση, αφού στις τρίτες κατά σειράν εκλογές της 8ης Απριλίου 1990, η ΝΔ συγκέντρωσε 150 έδρες (ποσοστό 46,88%) και έλαβε την υποστήριξη του Θ. Κατσίκη μοναδικού βουλευτή της ΔΗΑΝΑ.
Στις 12 Ιουλίου 1991, πρότεινε την σταδιακή απομάκρυνση των επιθετικών όπλων από τις περιοχές της ελληνικής Θράκης, της ευρωπαϊκής Τουρκίας και της νότιας Βουλγαρίας. Η πρόταση αυτή, η οποία ανακοινώθηκε λίγες μέρες πριν από το ταξίδι του Αμερικανού προέδρου Τζορτζ Μπους στην Αθήνα, έγινε αμέσως αποδεκτή από τη Βουλγαρία, αλλά δεν βρήκε την ανάλογη ανταπόκριση από την Τουρκία.
Το διήμερο 1-2 Μαϊου 1993, υπήρξε ο οικοδεσπότης πρωθυπουργός της Διάσκεψης των Αθηνών, η οποία εγκωμιάστηκε ως επιτυχία της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής στη γιουγκοσλαβική κρίση, αφού, κατά τη διάρκειά της, ο ηγέτης των Σέρβων της Βοσνίας Ράντοβαν Κάραντζιτς, επείσθη να υπογράψει υπό όρους το ειρηνευτικό σχέδιο Βανς-Οουεν. Η υπογραφή του Σέρβου ηγέτη, έγινε δεκτή από τη διεθνή κοινή γνώμη, ως το πρώτο σημαντικό βήμα για τον τερματισμό του εμφυλίου πολέμου στη Βοσνία, αλλά λίγες μέρες αργότερα, το αυτοανακηρυχθέν κοινοβούλιο των Σέρβων της Βοσνίας, απέρριψε με συντριπτική πλειοψηφία το ειρηνευτικό σχέδιο και παρέπεμψε την έγκρισή του σε δημοψήφισμα.
Στις 11 Οκτωβρίου 1993, μετά την εκλογική ήττα της Νέας Δημοκρατίας, υπέβαλε την παραίτησή του
στον πρόεδρο της Δημοκρατίας.
Στις 26 Οκτωβρίου 1993, παραιτήθηκε και από πρόεδρος του κόμματος της Νέας Δημοκρατίας και στις 3 Νοεμβρίου, ύστερα από πρόταση του νέου προέδρου της ΝΔ Μιλτιάδη Εβερτ και ομόφωνη απόφαση της
Κοινοβουλευτικής Ομάδας, ανακηρύχθηκε επίτιμος πρόεδρος του κόμματος.
Στις 5 Μαϊου 1994, 42 βουλευτές του ΠΑΣΟΚ κατέθεσαν στη Βουλή πρόταση κατηγορίας εναντίον του, για την υπόθεση της πώλησης της ΑΓΕΤ, ενώ στις 19 Μαΐου η Βουλή αποφάσισε τη σύσταση προανακριτικής επιτροπής για την ίδια υπόθεση. Στις 16 Ιουνίου η Βουλή τον παρέπεμψε στο Ειδικό Δικαστήριο για το θέμα των υποκλοπών και στις 15 Σεπτεμβρίου αποφάσισε την παραπομπή του στο Ειδικό Δικαστήριο για την υπόθεση της ΑΓΕΤ. Υπέρ της παραπομπής για την κατηγορία της ηθικής αυτουργίας σε απιστία ψήφισαν μόνον οι βουλευτές του ΠΑΣΟΚ, ενώ για τις τρεις άλλες κατηγορίες (παθητική δωροδοκία, παράβαση καθήκοντος και παράβαση του νόμου περί ευθύνης υπουργών) ψήφισαν υπέρ της παραπομπής και οι βουλευτές της Πολιτικής Ανοιξης (ΠΟΛΑΝ).
Στις 16 Ιανουαρίου 1995 η Βουλή, μετά από παρέμβαση του πρωθυπουργού Ανδρέα Παπανδρέου, την οποία ο ίδιος χαρακτήρισε "ταπεινωτική υποχώρηση" ζητώντας να δικαστεί για να "λάμψει η αλήθεια", αποφάσισε την αναστολή της δίωξης για τις υποθέσεις της ΑΓΕΤ και των υποκλοπών.
Τον Ιούνιο του 1997, τιμήθηκε με το μέγα βραβείο ελληνοτουρκικής φιλίας ''Ιπεκτσί'' για τη δραστηριότητά του υπέρ της προσέγγισης της Ελλάδας με την Τουρκία.
Τον Ιανουάριο του 2004, μετά από 58 χρόνια παρουσίας στη Βουλή, ανακοίνωσε την απόφασή του να τερματίσει την κοινοβουλευτική του σταδιοδρομία και δήλωσε ότι θα παραμείνει στην ενεργό πολιτική. Τον Οκτώβριο του 2005, ιδρύθηκε προς τιμήν του έδρα Κλασικών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο Στάνφορντ του Σαν Φραντσίσκο των ΗΠΑ.
Συνέγραψε τον πρόλογο της συλλογικής έκδοσης του βιβλίου "Μπροστά από την εποχή της η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας 1990-1993", της οποίας υπήρξε πρωθυπουργός, εκδ. Εστία, 2013. Παντρεύτηκε την Μαρίκα Γιαννούκου (1930-2012), με την οποία απέκτησε τρεις κόρες και ένα γιό.
newsit
***
*** Αθλητική ενημέρωση :
*** ΑΕΚ-ΠΑΟΚ 1-0 .- ^
Το γκολ : (42' Μπακασέτας)
Διαιτητής: Θάνος (Γρεβενών)
Κίτρινες: Μάνταλος, Χριστοδουλόπουλος, Γιόχανσον - Τζάλμα Κάμπος, Ενρίκε, Πρίγιοβιτς, Χαρίσης, Μάτος, Μαλεζάς, Κρέσπο
Κόκκινη: Μαλεζάς (90+6΄ - δεύτερη κίτρινη)
ΑΕΚ (Μανόλο Χιμένεθ): Ανέστης, Μπακάκης, Κολοβέτσιος, Τσιγκρίνσκι, Ντίντακ, Σιμόες, Γαλανόπουλος, Μάνταλος, Μπακασέτας (83΄ Γκάλο), Χριστοδουλόπουλος (63΄ Γιόχανσον), Αραούχο (87΄ Πέκχαρτ).
ΠΑΟΚ (Βλάνταν Ιβιτς): Μπρκιτς, Μάτος (82΄ Κουλούρης), Μαλεζάς, Κρέσπο, Λέοβατς, Χαρίσης, Κάνιας, Τσίμιροτ (70΄ Πέλκας), Κάμπος (33΄ λ.τρ. Πέδρο Ενρίκε), Μπίσεσβαρ, Πρίγιοβιτς.
* Αποθεώθηκε ο Αραούχο όταν αντικαταστάθηκε στο 87΄. Ηταν άραγε το τελευταίο του ματς στο ΟΑΚΑ;
* Λιγότεροι από 4.000 ξανά στις κερκίδες.
* Εκτός 18άδας του ΠΑΟΚ ο Κλάους Αθανασιάδης, που -όπως εξήγησε ο ίδιος- ενημέρωσε τον προπονητή πως δεν ήταν έτοιμος.
*** ΠΑΝΑΘΗΝΑΪΚΟΣ-ΠΑΝΙΩΝΙΟΣ Ω 1-0 .- ^
Το γκολ : (17' Λουντ)
Διαιτητής: Δημήτρης Καραντώνης (Ημαθίας)
Κίτρινες: Κλωναρίδης, Χατζηγιοβάννης, Λέτο, Κουτρουμπής - Μασούντ, Ρισβάνης, Οικονόμου
Κόκκινες: 90΄+1 Οικονόμου (δεύτερη κίτρινη)
ΠΑΝΑΘΗΝΑΪΚΟΣ (Μαρίνος Ουζουνίδης): Ο.Βλαχοδήμος, Κουτρουμπής, Μολέδο, Μαρινάκης, Χουλτ, Κουρμπέλης, Ζέκα, Λουντ, Χατζηγιοβάνης (67΄ Βιγιαφάνιες), Λέτο (85΄ Πίσπας), Κλωναρίδης (74΄ Ρέις).
ΠΑΝΙΩΝΙΟΣ (Βλάνταν Μιλόγεβιτς): Γιαννιώτης, Τασουλής (78΄ Αντωνιάδης), Οικονόμου, Βλάχος, Ρισβάνης, Κόρμπος, Σιώπης, Μασούρας (71΄ Σαββίδης), Μπεν, Γεσίλ (46΄ Λάμπρου), Μασούντ.
~** 5η αγωνιστικήΠΑΟ - Πανιώνιος 1-0
(17' Λουντ)
ΑΕΚ - ΠΑΟΚ 1-0
(42' Μπακασέτας)
Η ΒΑΘΜΟΛΟΓΙΑΑΕΚ 9 -5αγ.
Παναθηναϊκός 8 -4αγ.
ΠΑΟΚ 8 -4αγ.
Πανιώνιος 4 - 5αγ.
~ * Εκκρεμεί η απόφαση για το παιχνίδι του Παναθηναϊκού με τον ΠΑΟΚ στην Λεωφόρο το οποίο είχε διακοπεί.
~ Η επόμενη αγωνιστική (6η, 31/5)
20:30 Πανιώνιος-ΑΕΚ
20:30 ΠΑΟΚ-Παναθηναϊκός
*** Οι τελικοί της Α1 μπάσκετ Ανδρών
Κυριακή 28-05-2017 1ος αγώνας :
ΟΛΥΜΠΙΑΚΟΣ-ΠΑΝΑΘΗΝΑΪΚΟΣ 63-58 .-
(35-33) .- (1-0) .-
Τα δεκάλεπτα : 19-10 ,( 35-33) , 51-48 ,
Διαιτητές του αγώνα θα είναι οι κ.κ. Αναστόπουλος, Σώμος και Ψαριανός.
Η δωδεκάδα του Ολυμπιακού: Γκριν, Μπιρτς, Γιανγκ, Τολιόπουλος, Παπαπέτρου, Σπανούλης, Γουότερς, Αγραβάνης, Μιλουτίνοφ, Πρίντεζης, Παπανικολάου, Μάντζαρης. Εκτός οι τραυματίες Χάκετ και Λοτζέσκι, αλλά και ο Αθηναίου για πειθαρχικούς λόγους.
***~*** Β΄ Εθνική... Στη Football League :
Κυριακή 28 Μαΐου (17:00)Αρης–Απόλλων Σμύρνης 1-0
Τρίκαλα–Χανιά 6-1
Πανελευσινιακός–Καλλιθέα 1-3
ΟΦΗ–Σπάρτη 6-1
Καλλονή–Παναιγιάλειος Ματαιώθηκε
Αχαρναϊκός–Αναγέννηση Καρδίτσας 1-1
Κισσαμικός–Αγροτικός Αστέρας 2-0
Πανσερραϊκός-Αιγινιακός 4-5
Λαμία–Πανθρακικός 3-0 (α.α.)
ΒΑΘΜΟΛΟΓΙΑ (σε 32 αγ.)
1. Απόλλων Σμύρνης 77
2. Λαμία 77
3. Άρης 71
4. ΟΦΗ 66
5. Τρίκαλα 65
6. Αγροτικός Αστέρας 46
7. Σπάρτη 45
8. Πανσερραϊκός 40
9. Χανιά 38
. Παναιγιάλειος 38 -31αγ
. Αιγινιακός 38
12. Αναγέννηση Καρδίτσας 36
. Αχαρναϊκός 36
. Κισσαμικός 36
15. Πανελευσινιακός 28
16. Καλλιθέα 30
17. Καλλονή 13 -31αγ
18. Πανθρακικός -6
***
~ ~**ΑΝΑΡΤΗΣΕΙΣ ΜΑΪΟΥ 2017 :
~* Εφημερίδα μας ARFARA NEWS Δευτέρα 01 Μαΐου 2017 :ΠΡΩΤΟΜΑΓΙΑ !!... ΚΑΛΟ ΜΗΝΑ και ΧΡΟΝΙΑ ΠΟΛΛΑ για όλους μας !!!
~ Στο αγιάζι της ενημέρωσής μας : http://arfaramessiniasgreece.blogspot.gr/2017/05/arfara-news-01-2017.html .-
~* Η Εφημερίδα μας ARFARA NEWS Τρίτη 02 Μαΐου 2017 :Στο αγιάζι της ενημέρωσής μας : http://vlasisarfarablogspotcom.blogspot.gr/2017/05/arfara-news-02-2017.html .-
~*Η Εφημερίδα μας ARFARA NEWS Τετάρτη 03 Μαΐου 2017 : Στο αγιάζι της ενημέρωσής μας : http://snsarfara-stamos-dynami.blogspot.gr/2017/05/news-03-2017.html .-
~* Εφημερίδα μας ARFARA NEWS 2 .. Τετάρτη 03 Μαΐου 2017 :
~ Στο αγιάζι της ενημέρωσης : http://snsarfara.blogspot.gr/2017/05/arfara-news-2.html .-
~*Η Εφημερίδα μας ARFARA NEWS Πέμπτη 04 Μαΐου 2017 : Στο αγιάζι της ενημέρωσης : http://stamos-dynami.blogspot.gr/2017/05/news-04-2017.html .-
~* Η Εφημερίδα μας ARFARA NEWS Παρασκευή 05 Μαΐου 2017 :Στο αγιάζι της ενημέρωσής μας: http://arfara-messinias-stamos-2010.blogspot.gr/2017/05/arfara-news-05-2017.html .-
~*Η Εφημερίδα μας ARFARA NEWS Σάββατο 06 Μαΐου 2017 : Στο αγιάζι της ενημέρωσής μας : http://httpdimmetoparfarablogspotcom.blogspot.gr/2017/05/news-06-2017.html .-
~*Η Εφημερίδα μας ARFARA NEWS - 2 - Σάββατο 06 Μαΐου 2017 : Στο αγιάζι της ενημέρωσής μας : http://arfara-messinia-stamos-stamos.blogspot.gr/2017/05/arfara-news-06-2017.html .-
~* Η Εφημερίδα μας ARFARA NEWS Κυριακή 07 Μαΐου 2017 : Στο αγιάζι της ενημέρωσης : http://stamos-stamoskalsnsblogspotcom.blogspot.gr/2017/05/arfara-news-07-2017.html .-
~* ΑΘΛΗΤΙΚΟ ΣΑΒΒΑΤΟΚΥΡΙΑΚΟ 06 και 07 Μαΐου 2017 :Αθλητική επισκόπηση-ανασκόπηση αθλητικών εβδομάδας που πέρασε : http://asterasarfaron2011.blogspot.gr/2017/05/06-07-2017.html .-
~* Η Εφημερίδα μας ARFARA NEWS Δευτέρα 08 Μαΐου 2017 : Στο αγιάζι της ενημέρωσής μας : http://arfara-messinias-stamos.blogspot.gr/2017/05/news-08-2017.html .-
~* Εφημερίδα μας ARFARA NEWS Τρίτη 09 Μαΐου 2017 : Στο αγιάζι της ενημέρωσής μας: http://vlasisarfarablogspot.blogspot.gr/2017/05/arfara-news-09-2017.html
~* ΥΓΕΙΑ για ΟΛΟΥΣ μας ..υγεία από το Α-Ω . Τρίτη 09 Μαΐου 2017 : http://vlasiosarfara.blogspot.gr/2017/05/blog-post.html .-
~* Εφημερίδα μας ARFARA NEWS Τετάρτη 10 Μαΐου 2017 : Στο αγιάζι της ενημέρωσής μας: http://arfara-messinia-stamos.blogspot.gr/2017/05/arfara-news-10-2017.html .-
~*Η Εφημερίδα μας Arfara Nwes 2 Τετάρτη 10 Μαΐου 2017 : Στο αγιάζι της ενημέρωσης : http://dimmetoparfara.blogspot.gr/2017/05/arfara-nwes-2-10-2017.html .-
~* Η Εφημερίδα μας ARFARA NEWS Πέμπτη 11 Μαΐου 2017 : Στο αγιάζι της ενημέρωσής μας : http://snsstamoskal.blogspot.gr/2017/05/news-11-2017.html .-
~*Η Εφημερίδα μας ARFARA NEWS Παρασκευή 12 Μαΐου 2017 : Στο αγιάζι της ενημέρωσής μας : http://arfara-kalamata-greece.blogspot.gr/2017/05/arfara-news-12-2017.html .-
~* Η Εφημερίδα μας ARFARA NEWS Σάββατο 13 Μαΐου 2017 : Στο αγιάζι της ενημέρωσης: http://vlasisarfarablogspotcom.blogspot.gr/2017/05/news-13-2017.html .-
~* Η Εφημερίδα μας ARFARA NEWS Κυριακή 14 Μαΐου 2017 : Στο αγιάζι της ενημέρωσής μας : http://snsarfara-stamos-dynami.blogspot.gr/2017/05/news-14-2017.html .-
~*ΑΘΛΗΤΙΚΟ ΣΑΒΒΑΤΟΚΥΡΙΑΚΟ 13 και 14 Μαΐου 2017 : Αθλητικά επισκόπηση-ανασκόπηση της εβδομάδας που πέρασε : http://asterasarfaron2011.blogspot.gr/2017/05/13-14-2017.html .-
~*Η Εφημερίδα μας RFARA NEWS Δευτέρα 15 Μαΐου 2017 :
~ Στο αγιάζι της ενημέρωσής μας : http://snsarfara.blogspot.gr/2017/05/rfara-news-15-2017.html .-
~* Η Εφημερίδα μας ARFARA NEWS Τρίτη 16 Μαΐου 2017 :
~ Στο αγιάζι της ενημέρωσής μας : http://stamos-dynami.blogspot.gr/2017/05/news-16-2017.html .-
~*Η Εφημερίδα μας ARFARA NEWS Τετάρτη 17 Μαΐου 2017 :Στο αγιάζι της ενημέρωσής μας : http://arfara-messinias-stamos-2010.blogspot.gr/2017/05/arfara-news-17-2017.html .-
ΤΕΤΑΡΤΗ ~* http://arfara-messinias-stamos-2010.blogspot.gr/2017/05/arfara-news-17-2017.html .-
ΠΕΜΠΤΗ ~* http://httpdimmetoparfarablogspotcom.blogspot.gr/2017/05/arfara-news-18-2017.html .-
~* Η Εφημερίδα μας ARFARA NEWS Παρασκευή 19 Μάϊου 2017 :
~ Στο αγιάζι της ενημέρωσης : http://arfara-messinias-stamos.blogspot.gr/2017/05/news-19-2017.html .-
~* Η Εφημερίδα μας ARFARA NEWS Σάββατο 20 Μάϊου 2017 :
~ Στο αγιάζι της ενημέρωσής μας : http://arfara-messinia-stamos.blogspot.gr/2017/05/news-20-2017.html .-
Κυριακή 20-05-2017 : http://dimmetoparfara.blogspot.gr/…/arfara-news-21-2017.html .-...
~ Κυριακή 21-05-2017 : http://arfara-kalamata-greece.blogspot.gr/…/arfara-news-21-… .-
~* Η Εφημερίδα μας ARFARA NEWS Κυριακή 21 ΜΑΪΟΥ 2017 Στο αγιάζι της ενημέρωσης .... ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΑ ΑΝΟΙΓΜΑΤΑ ....για όλους μας !!!! : : : http://dimmetoparfara.blogspot.gr/…/arfara-news-21-2017.html .-
~* Η Εφημερίδα μας ARFARA NEWS Κυριακή 21 ΜΑΪΟΥ 2017 :
~ Στο αγιάζι της ενημέρωσής μας : http://arfara-kalamata-greece.blogspot.gr/2017/05/arfara-news-21-2017.html .-
~* Η Εφημερίδα μας ARFARA NEWS Δευτέρα 22 ΜΑΪΟΥ 2017 :
~ Στο αγιάζι της ενημέρωσής μας : http://stamos-stamoskalsnsblogspotcom.blogspot.gr/2017/05/news-22-2017.html .-
~* Εφημερίδα μας ARFARA NEWS Τρίτη 23 ΜΑΪΟΥ :
Στο αγιάζι της ενημέρωσής μας : http://arfara-messinia-stamos-stamos.blogspot.gr/2017/05/news-23.html .-
~* ΑΘΛΗΤΙΚΟ ΣΑΒΒΑΤΟΚΥΡΙΘΑΚΟ 20 και 21 ΜΑΪΟΥ 2017 :Αθλητική ανασκόπηση της εβδομάδας που πέρασε : http://asterasarfaron2011.blogspot.gr/2017/05/20-21-2017.html .-
~*Η Εφημερίδα μας ARFARA NEWS Τετάρτη 25 Μαΐου 2017 :Στο αγιάζι της ενημέρωσής μας : http://arfaramessiniasgreece.blogspot.gr/2017/05/arfara-news-25-2017.html .-
~*Η Εφημερίδα μας ARFARA NEWS 2 Τετάρτη 24 ΜΑΪΟΥ 2017 :Στο αγιάζι της ενημέρωσης 2 : http://vlasisarfarablogspot.blogspot.gr/2017/05/arfara-news-2-24-2017-2.html .-
~* ΥΓΕΙΑ για ΟΛΟΥΣ μας ΥΓΕΙΑ το Α-Ω ...... Τετάρτη 25 Μαΐου 2017 : http://vlasiosarfara.blogspot.gr/2017/05/blog-post_24.html .-
~* Η Εφημερίδα μας ARFARA NEWS Πέμπτη 25 Μαΐου 2017 :
~ Στο αγιάζι της ενημέρωσης : http://vlasisarfarablogspotcom.blogspot.gr/2017/05/news-25-2017.html .-
~* Η Εφημερίδα μας ARFARA NEWS Παρασκευή 26 Μαΐου 2017 :Στο αγιάζι της ενημέρωσής μας : http://snsarfara-stamos-dynami.blogspot.gr/2017/05/news-26-2017.html .-
~*Η Εφημερίδα μας ARFARA NEWS Σάββατο 27 Μαΐου 2017 : Στο αγιάζι της ενημέρωσης http://stamos-dynami.blogspot.gr/2017/05/arfara-news-27-2017.html .-
~* Η Εφημερίδα μας ARFARA NEWS Κυριακή 28 Μαΐου 2017 :
~ Στο αγιάζι της ενημέρωσης : http://snsarfara.blogspot.gr/2017/05/arfara-news-28-2017.html .-
~* Η Εφημερίδα μας ARFARA NEWS Δευτέρα 29 Μαΐου 2017 :
~ Στο αγιάζι της ενημέρωσής μας : http://arfara-messinias-stamos-2010.blogspot.gr/2017/05/arfara-news-29-2017.html .-
~*
~ **** BINTEOΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ...ΒΙΝΤΕΟΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ:
1. - Stamatios Skoulikas = Stamatios Skoulikas , http://www.youtube.com/stamos01 , 5583 video. - Σταματης Σκουλικας
2. - Stamos Skoulikas = Stamos Skoulikas
http://www.youtube.com/stamatios01 , 3593 video. σταμος σκουλικας ,
3. - Vlasis Skoulikas = Vlasis Skoulikas , +Stamos ,.
http://www.youtube.com/vlasiskal . = 3600 video. - https://plus.google.com/u/0/+VlasisSkoulikas/posts?csrc=yt&cfem=1 ,.- - βλάσης σκούλικας ,
Σύνολον 12.776 βίντεο .-
***~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~ https://www.facebook.com/groups/1758656167707813/1761788260727937/?notif_t=like¬if_id=1476255372769279 ΛΕΞΙΚΟ ΤΩΝ ΑΡΦΑΡΩΝ
~ http://facebook.com/home.php?=home?#!/?ref=home , 1206/. - https://www.facebook.com/stamatios.n.skoulikas .- https://www.facebook.com/stamatios.skoulikas?fref=pb&hc_location=friends_tab&pnref=friends.all .- https://www.facebook.com/profile.php?id=1037492258 , 1.206 .- https://www.facebook.com/stamatios.n.skoulikas .- ,
https://www.facebook.com/arfarakalamatasmessinias , = ARFARA MESSINIAS 1.617 Arfara Kalamatas Messinias | Facebook ,
*** https://www.facebook.com/stamatios.skoulikas.1?fref=ts .- 55 .- Σταμάτιος Σκούλικας .- https://www.facebook.com/stamatios.skoulikas.1?pnref=lhc.friends SNS=
https://www.facebook.com/SYLLOGOS.ARFARON.AG.THEODOROI , «ΑΓΙΟΙ ΘΕΟΔΩΡΟΙ «ΑΡΦΑ ΡΩΝ.- 595 - https://twitter.com/ , Skoulikas
@stamos01 . ,, http://messinia1234.com/?page_id=937 ,
~ https://www.facebook.com/pages/agios-floros/257560450948935 529 . - ΑΓΙΟΣΦΛΩΡΟΣ ~ https://www.facebook.com/profile.php?id=100009016280105 .- = Βρωμόβρυσης Σύλλογος ΔΑΓΡΕ 92 / 139 . *** http://www.twitter.com/stamos01/ , 685/502/28 , 20,5 χιλ./261 / 11 .- ~** https://www.facebook.com/profile.php?id=100012336616922&pnref=lhc.unseen , ΠΛΑΤΥ ΜΕΣΣΗΝΙΑΣ
*** http://www.messinia.net.gr/index.php/ekdiloseis/item/1328 , .= http://www.messinia.net.gr / .- .- www.erroso.gr , .-
~
~ Στο αγιάζι της ενημέρωσής μας ....
~
| Δεν υπάρχει άλλη θυσία πλέον ευώδης προς τον Θεόν, όσον η αγνότης του σώματος, όπου αποκτάται με αίμα και αγώνα φρικτόν.
Γέροντας Ιωσήφ ο Αγιορείτης († 1959 μ.Χ.)
|
*** ARFARA KALAMATAS MESSINIAS 02/05/2016 Το Αρφαρά Καλαμάτας Ν. Μεσσηνίας είναι ένα αρκετά όμορφο , φιλόξενο με εργατικούς και δημιουργικούς κατοίκους .- Σήμερα το χωριό έχει περισσότερους από 1500 μόνιμους κατοίκους .- Παλιότερα ως Δήμος αριθμούσε πλέον των 3500 χιλ. κατοίκους .- Στις παρυφές του χωριού Β-Δ βρίσκεσαι το μικρό ιστορικό χωριό Άγιος Φλώρος με τις πηγές του Παμίσου ποταμού και Ν-Α βρίσκεται το χωριό Πήδημα με τις πηγές του Άρη ποταμού και το εξοχικό κέντρο ¨Ο ΜΥΛΟΣ " .- Οι κάτοικοι κυρίως ασχολούνται με την Γεωργία και κτηνοτροφία. Κύριο προϊόν είναι το λάδι και τα κτηνοτροφικά προϊόντα .- Απέχει 16 χιλιόμετρα από την ΚΑΛΑΜΑΤΑ με πάρα πολύ τακτική συγκοινωνία .- .....
~* ARFARA KALAMATAS MESSINIAS
02/05/2016:
~ΧΘΕΣ ΚΥΡΙΑΚΗ 28 ΜΑΪΟΥ 2017 : Φωτογραφίες από Εγκαίνια-Θυρανοίξια -Θεία Λειτουργία στον ανακαινισθέντα Ι. Ν. Αγίας Τριάδας και Κωνσταντίνου -Ελένης Αρφαρών Ν. Μεσσηνία . Μετά την Θ. Λειτουργία δεξίωση του Παπά -Μιχάλη Ε. Μπούρα στο Εξοχικό Κέντρο Αφών ΚΑΠΟΓΛΗ στον Άγιο Κωνσταντίνο Αρφαρών .....: Τα εγκαίνια έγιναν χοροστατούντων των Μητροπολιτών Μεσσηνίας ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΥ και Λεοντοπόλεως ΓΑΒΡΙΗΛ .-
Ι.Ν. Αγίου Κωνσταντίνου και Ελένης Αρφαρών
*** Βίντεο από Εσπερινό του Σαββάτου στον Ι.Ν. Αγίου Κωνσταντίνοιυ -Ελένης και Αγίας Τριάδος Αρφαρών ... :
~*Εσπερινός στον Ι
Ν Κωνσταντίνου Ελένης στο Αρφαρά 27/05/2017: https://youtu.be/_k0FjXaaYNY .- ~*Εσπερινός στον Ι Ν Κωνσταντίνου Ελένης στο Αρφαρά 27/05/2017: https://youtu.be/r1gjDA2U-gU .-
~*Εσπερινός Θυρανοίξια Ι Ν Κων νου και Ελένης Αρφαρά Μεσσηνίας 27/05/2017: https://youtu.be/5Vtvq5GJLpU .-,
~*Θυρανοίξια Ι Ν Αγίου Κωνσταντίνου και Ελένη Εσπερινός 27 05 2017 ΑΡΦΑΡΑ: https://youtu.be/-vfZizaRZGY .-,
Εκκλησία Αγίου Κωνσταντίνου και Ελένης
*** ΒΙΝΤΕΟ από Εγκαίνια-Θυρανοίξια -Θ.Λειτουργία στον Ι.Ν. Αγίου Κωνσταντίνου -Ελένης και Αγίας Τριάδος Αρφαρών Καλαμάτας .΅: ~* Ι.Ν. Αγίου Κωνσταντίνου Ελένης και Αγίας Τριάδας Εγκαίνια Θυρανοίξια Κυριακή 28/ 05/2017 Αρφαρά: https://youtu.be/spnf0zt-dWA .-
~* Ι.Ν. Αγίας Τριάδας Κωνσταντίνου και Ελένης Αρφαρών Θυρανοίξια 28/05/2017: https://youtu.be/5Dnn8uzsfuI .-
~*Θυρανοίξια εγκαίνια Ι Ν Αγίου Κωνσταντίνου Ελένης και Αγίας Τριάδας ΑΡΦΑΡΩΝ 28/05/2017: https://youtu.be/nwe2ohH2L4w .-
~*Εκκλησία Αγία Τριάδος Κωνσταντίνου και Ελένης Εκγαίνια Θυρανοίξια ΑΡΦΑΡΑ 28/05/2017: https://youtu.be/teslImVYEUU .-
~*Εγκαίνια Θυρανοίξια ναού Αγίου Κωνσταντίνου και Ελένης Αρφαρών 28/05/2017: https://youtu.be/URkyF38p3hU .-
~*Εγκαίνια Θυρανοίξια Ι Ν Αγίου Κωνσταντίνου Ελένης και Αγλίας Τριάδαος Αρφαρών 27,και 28/05/2017 ΑΡΦΑΡΑ:
https://youtu.be/BuhB-tFYb_U .-
~29 Μαΐου
Παρθενομαρτύρων Θεοδοσίας της εν Καισαρεία (†307) και Θεοδοσίας της εν Κων/πόλει (1) (†730). Ολβιανού επισκόπου πόλεως Ανέου. Νεομαρτύρων Ανδρέου Αργέντου, του Χιοπολίτου (†1465) και Ιωάννου ή Νάννου του Θεσσαλονικέως (†1802). Αλεξάνδρου, αρχιεπισκόπου Αλεξανδρείας (2) (†328). Οσίων Ιωάννου του σαλού και Υπατίου ηγουμένου της ιεράς Μονής Ρουφίνου.
(1) Η αγία οσιομάρτυς Θεοδοσία, γεννήθηκε από ευσεβείς και πλούσιους γονείς στην Κωνσταντινούπολη, στα χρόνια του αυτοκράτορα Θεοδοσίου του Αδραμυττηνού. Μετά το θάνατο του πατέρα της, σε ηλικία επτά ετών η μητέρα της μοίρασε την τεράστια περιουσία της στους πτωχούς, τις χήρες και τα ορφανά και επιδόθηκε με μεγαλύτερο ζήλο στην άσκηση και τη νηστεία στη Μονή της, η οποία ευρίσκετο κοντά στο «Σκοτεινόν φρέαρ»και την λεγόμενη « Άσπαρον στέρνην». Δέκα χρόνια μετά την κουρά της, στο μοναστήρι ξέσπασε ο απηνής διωγμός των υποστηρικτών των ιερών εικόνων. Όταν δε οι απεσταλμένοι του Λέοντα του Ισαύρου, αποπειράθηκαν να κατεβάσουν από τη Χαλκή Πύλη την εικόνα του Χριστού, η Θεοδοσία μαζί με άλλες γυναίκες, γκρέμισε από τη σκάλα τον ανεβασμένο σπαθάριο και τον σκότωσε. Αμέσως συνελήφθησαν όλες και τις μεν άλλες γυναίκες τις σκότωσαν επί τόπου, τη δε Θεοδοσία έσφαξε κάποιος εκ των δημίων με κέρατο βοδιού, χαρίζοντάς της, την ουράνια βασιλεία.
(2) Ο όσιος Αλέξανδρος, έζησε στα χρόνια του Μεγάλου Κωνσταντίνου και για τις πολλές του αρετές και τα διοικητικά του χαρίσματα, εξελέγη Πατριάρχης Αλεξανδρείας πριν από την Α` Οικουμενική Σύνοδο. Η δε Πατριαρχεία του, συνεχίστηκε και μετά την Σύνοδο αυτή. Είναι ο Πατριάρχης, ο οποίος είχε το σθένος και τη δύναμη να εκδιώξει και να αποβάλλει από την Εκκλησία του Χριστού, τον αιρετικό και κακόδοξο Άρειο. Πατριάρχησε επί 15 έτη, άφησε δε διάδοχό του, ένα εκ των μεγαλυτέρων Πατέρων της Εκκλησίας, το Μέγα Αθανάσιο. ~
| Σήμερα 29/05/2017 εορτάζουν: | |
 | |
~ Ὡς δόσιν θεόσδοτον, τὴν παρθενίαν τὴν σήν, ἀγῶσιν ἀθλήσεως, Θεοδοσία σεμνή, τῷ Λόγῳ προσήγαγες· ὅθεν πρὸς ἀθανάτους, μεταστᾶσα νυμφῶνας, πρέσβευε Ἀθληφόρε, τῷ Δεσπότῃ τῶν ὅλων, ῥυσθῆναι ἐκ πολυτρόπων, ἡμᾶς συμπτώσεων.
~* Απολυτίκιο Αγ. Θεοδοσίας - 29 ΜΑΙΟΥ : https://youtu.be/Txb6RE67vbE .-
~
|
Της Αναλήψεως |
Άγιος Μώκιος ο Ιερομάρτυρας |
Μεσοπεντηκοστή |
Όσιος Παΐσιος ο Αγιορείτης |
Άγιος Γεώργιος ο Μεγαλομάρτυρας και Τροπ.... |
|
Ζωοδόχος Πηγή |
Άγιοι Ραφαήλ, Νικόλαος, Ειρήνη και οι συ.... |
ΑΓΙΟ ΠΑΣΧΑ |
Μεγάλο Σάββατο - Η ταφή του Κυρίου |
Μεγάλη Παρασκευή - Τα άγια πάθη του Κυρίου |
video : farenews,
https://youtu.be/jmHy0uWks08 .
Εγκαινιάστηκε στο Αριοχώρι η έκθεση φωτογραφίας με θέμα: «Ανασκαφές Αρχαίας Θουρίας, Άνθρωποι και Μνημεία». Η επίτιμη έφορος Αρχαιοτήτων και Διευθύντρια των ανασκαφών της Αρχαίας Θουρίας Ξένη Αραπογιάννη ξενάγησε παρευρισκόμενους στην έκθεση και τους ανέλυσε κάθε φωτογραφία ξεχωριστά. Στην εκδήλωση που διοργάνωσε ο Πολιτιστικός και Μορφωτικός Σύλλογος Αριοχωρίου, παραβρέθηκαν , ο Αντιπεριφερειάρχης Περικλής Μαντάς, ο εκπρόσωπος του Δημάρχου Καλαμάτας , ο πρόεδρος «Διοκλής» Γιώργος Φάββας, ο Διοικητής της υποδιεύθυνσης Ασφαλείας Καλαμάτας Βασίλης Τσιγαρίδης, ο Διοικητής της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας Καλαμάτας Κώστας Θεοφιλόπουλος, ο πρόεδρος του Επιμελητηρίου Μεσσηνίας Δημήτρης Μανιάτης , ο εκπρόσωπος της Μεσσηνιακής Αμφικτιονίας Ιωάννης Πράνταλος, Δημοτικοί σύμβουλοι, πρόεδροι τοπικών συλλόγων και αρκετός κόσμος. Οι φωτογραφίες με τα ευρήματα και το ανασκαφικό έργο στην Αρχαία Θουρία εκτίθεται στο Αρχοντικό Δαγρέ.
*** Πέθανε ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης σε ηλικία 99 ετών .... :
Έφυγε από τη ζωή ο πρώην πρωθυπουργός και επίτιμος πρόεδρος της Νέας Δημοκρατίας, Κωνσταντίνος Μητσοτάκης. Η είδηση του θανάτου του έγινε γνωστή τις πρώτες ώρες τα ξημερώματα της Δευτέρας.
Ποιος ήταν ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης
Ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης ήταν Έλληνας πολιτικός και πρώην πρωθυπουργός της Ελλάδας.
Κατά τη διάρκεια της πολιτικής του σταδιοδρομίας διετέλεσε υπουργός στις κυβερνήσεις των Σοφοκλή Βενιζέλου, Γεωργίου Παπανδρέου, Κωνσταντίνου Καραμανλή, Στέφανου Στεφανόπουλου, Γεωργίου Αθανασιάδη - Νόβα και Γεωργίου Ράλλη.
Καταγόμενος από οικογένεια με πολιτική παράδοση ασχολήθηκε απο νωρίς με την πολιτική καταφέρνοντας να εκλεγεί βουλευτής Χανίων ήδη από τις βουλευτικές εκλογές του 1946.
Ήταν απο τα ιδρυτικά μέλη της Ενώσεως Κέντρου λαμβάνοντας μέρος στον επονομαζόμενο Ανένδοτο Αγώνα των ετών 1961-1963, κατά της κυβέρνησης Κ. Καραμανλή, που οδήγησε την κεντρώα παράταξη στην εξουσία έπειτα από μακρά περίοδο παραμονής της στην αντιπολίτευση, καθώς και στην κρίση που ακολούθησε του Ιουλίου του 1965, οπότε ερχόμενος σε αντίθεση με τον πρωθυπουργό Γεώργιο Παπανδρέου, στη προσπάθειά του ν΄ αποτρέψει την κρίση, αποχώρησε από την κυβέρνηση μαζί με άλλα στελέχη.
Με το ξέσπασμα του πραξικοπήματος της 21ης Απριλίου συνελήφθη και εν συνεχεία μετέβη στο εξωτερικό, όπου και ανέπτυξε αντιδικτατορική δράση.
Μεταπολιτευτικά εντάχθηκε στη Νέα Δημοκρατία και την 1η Σεπτεμβρίου 1984 εξελέγη αρχηγός της Νέας Δημοκρατίας, της οποίας ηγήθηκε στις εκλογές του 1984, στις οποίες και ηττήθηκε.
Μετά την ήττα παραιτήθηκε και έθεσε εκ νέου θέμα ηγεσίας. Στις εσωκομματικές εκλογές που ακολούθησαν επανεξελέγη πρόεδρος της Νέας Δημοκρατίας.
Στις δύο βουλευτικές εκλογές του 1989 δεν κατάφερε να κερδίσει την αυτοδυναμία, το πέτυχε όμως σε αυτές της 9ης Απριλίου του 1990, οπότε και σχημάτισε κυβέρνηση υπό την προεδρία του.
Στις εκλογές του Οκτωβρίου του 1993 ηττήθηκε και παραιτήθηκε από την ηγεσία της Ν. Δ., του απονεμήθηκε δε ο τίτλος του Επιτίμου Προέδρου του κόμματος.
Από τότε εκλεγόταν βουλευτής μέχρι το 2004.
parapolitika.gr
Ποιος ήταν ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης
Ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης ήταν Έλληνας πολιτικός και πρώην πρωθυπουργός της Ελλάδας.
Κατά τη διάρκεια της πολιτικής του σταδιοδρομίας διετέλεσε υπουργός στις κυβερνήσεις των Σοφοκλή Βενιζέλου, Γεωργίου Παπανδρέου, Κωνσταντίνου Καραμανλή, Στέφανου Στεφανόπουλου, Γεωργίου Αθανασιάδη - Νόβα και Γεωργίου Ράλλη.
Καταγόμενος από οικογένεια με πολιτική παράδοση ασχολήθηκε απο νωρίς με την πολιτική καταφέρνοντας να εκλεγεί βουλευτής Χανίων ήδη από τις βουλευτικές εκλογές του 1946.
Ήταν απο τα ιδρυτικά μέλη της Ενώσεως Κέντρου λαμβάνοντας μέρος στον επονομαζόμενο Ανένδοτο Αγώνα των ετών 1961-1963, κατά της κυβέρνησης Κ. Καραμανλή, που οδήγησε την κεντρώα παράταξη στην εξουσία έπειτα από μακρά περίοδο παραμονής της στην αντιπολίτευση, καθώς και στην κρίση που ακολούθησε του Ιουλίου του 1965, οπότε ερχόμενος σε αντίθεση με τον πρωθυπουργό Γεώργιο Παπανδρέου, στη προσπάθειά του ν΄ αποτρέψει την κρίση, αποχώρησε από την κυβέρνηση μαζί με άλλα στελέχη.
Με το ξέσπασμα του πραξικοπήματος της 21ης Απριλίου συνελήφθη και εν συνεχεία μετέβη στο εξωτερικό, όπου και ανέπτυξε αντιδικτατορική δράση.
Μεταπολιτευτικά εντάχθηκε στη Νέα Δημοκρατία και την 1η Σεπτεμβρίου 1984 εξελέγη αρχηγός της Νέας Δημοκρατίας, της οποίας ηγήθηκε στις εκλογές του 1984, στις οποίες και ηττήθηκε.
Μετά την ήττα παραιτήθηκε και έθεσε εκ νέου θέμα ηγεσίας. Στις εσωκομματικές εκλογές που ακολούθησαν επανεξελέγη πρόεδρος της Νέας Δημοκρατίας.
Στις δύο βουλευτικές εκλογές του 1989 δεν κατάφερε να κερδίσει την αυτοδυναμία, το πέτυχε όμως σε αυτές της 9ης Απριλίου του 1990, οπότε και σχημάτισε κυβέρνηση υπό την προεδρία του.
Στις εκλογές του Οκτωβρίου του 1993 ηττήθηκε και παραιτήθηκε από την ηγεσία της Ν. Δ., του απονεμήθηκε δε ο τίτλος του Επιτίμου Προέδρου του κόμματος.
Από τότε εκλεγόταν βουλευτής μέχρι το 2004.
parapolitika.gr
*** Περισσότερες οι προγραμματισμένες αφίξεις στο αεροδρόμιο της Καλαμάτας
Αύξηση παρουσιάζουν φέτος το καλοκαίρι οι προγραμματισμένες, από τις αεροπορικές εταιρείες, θέσεις από το εξωτερικό για το αεροδρόμιο της Καλαμάτας, φθάνοντας στο σύνολό τους τις 147.960 για τη θερινή περίοδο μέχρι και τον Οκτώβριο.
Το αντίστοιχο νούμερο πέρυσι, για την περίοδο Μαρτίου- Οκτωβρίου, έφθανε στις 129.816 προγραμματισμένες θέσεις, χωρίς φυσικά αυτό να σημαίνει ότι καλύφθηκαν στο 100%.
Τα αναλυτικά στοιχεία για τις προγραμματισμένες αεροπορικές θέσεις για την θερινή περίοδο, παρουσιάζει το Sete Intelligence με βάση τα στοιχεία της ΕAΣΠ ( Εθνική Αρχή Συντονισμού Πτήσεων – Hellenic Slot Coordination Authority) στο τέλος του Απριλίου για όλα τα αεροδρόμια, εκτός του Διεθνούς Αερολιμένα Αθηνών.
Τα στοιχεία αποτελούν μια ''φωτογραφία'' τη χρονική στιγμή έως το τέλος Απριλίου και σε περίπτωση που υπάρξει κάποια ακύρωση ή κάποια έκτακτη πτήση αμέσως μετά την εξαγωγή των δεδομένων, θα υπάρξει αλλαγή στα δεδομένα, η οποία θα φανεί στην επόμενη εξαγωγή στοιχείων (30/5/2017).
Αναλυτικά τα νούμερα
Σε σχέση με τον αντίστοιχο προγραμματισμό του 2016, για το 2017 παρατηρείται αύξηση των προγραμματισμένων αεροπορικών θέσεων από το εξωτερικό που στο σύνολο θα φτάσει το +10% έως και τον Οκτώβριο. Ειδικότερα, ο Μάιος αναμένεται να κλείσει με 17.101 προγραμματισμένες θέσεις, όταν το ίδιο μήνα πέρυσι καταγράφηκαν 14.828. Αυξητική τάση υπάρχει και τον Ιούνιο. Τα προσωρινά στοιχεία δείχνουν ότι θα έχουμε 25.376 αφίξεις, έναντι 22.328 τον Ιούνιο του 2016.
Καλύτερος μήνας για το αεροδρόμιο και την περιοχή γενικότερα θα είναι ο Ιούλιος, όπου περιμένουμε 29.046 "αεροπορικούς τουρίστες". Το ίδιο καλά πήγε και το 2016 με 26.336 αφίξεις. Ο Αύγουστος είναι σαφώς βελτιωμένος για φέτος με 29.029 προγραμματισμένες αφίξεις, έναντι 25.270 το 2016. Πολύ καλή περίοδος για τη Μεσσηνία θα έχουμε τουριστικά και τον Σεπτέμβριο, αφού έχουν προγραμματιστεί 28.193 αφίξεις, έναντι 23.608 πέρυσι. Τέλος και ο Οκτώβριος φαίνεται να είναι καλός με 13.279 αφίξεις, ενώ το 2016 είχαμε 11.940. Του Αντώνη Πετρογιάννη
Το αντίστοιχο νούμερο πέρυσι, για την περίοδο Μαρτίου- Οκτωβρίου, έφθανε στις 129.816 προγραμματισμένες θέσεις, χωρίς φυσικά αυτό να σημαίνει ότι καλύφθηκαν στο 100%.
Τα αναλυτικά στοιχεία για τις προγραμματισμένες αεροπορικές θέσεις για την θερινή περίοδο, παρουσιάζει το Sete Intelligence με βάση τα στοιχεία της ΕAΣΠ ( Εθνική Αρχή Συντονισμού Πτήσεων – Hellenic Slot Coordination Authority) στο τέλος του Απριλίου για όλα τα αεροδρόμια, εκτός του Διεθνούς Αερολιμένα Αθηνών.
Τα στοιχεία αποτελούν μια ''φωτογραφία'' τη χρονική στιγμή έως το τέλος Απριλίου και σε περίπτωση που υπάρξει κάποια ακύρωση ή κάποια έκτακτη πτήση αμέσως μετά την εξαγωγή των δεδομένων, θα υπάρξει αλλαγή στα δεδομένα, η οποία θα φανεί στην επόμενη εξαγωγή στοιχείων (30/5/2017).
Αναλυτικά τα νούμερα
Σε σχέση με τον αντίστοιχο προγραμματισμό του 2016, για το 2017 παρατηρείται αύξηση των προγραμματισμένων αεροπορικών θέσεων από το εξωτερικό που στο σύνολο θα φτάσει το +10% έως και τον Οκτώβριο. Ειδικότερα, ο Μάιος αναμένεται να κλείσει με 17.101 προγραμματισμένες θέσεις, όταν το ίδιο μήνα πέρυσι καταγράφηκαν 14.828. Αυξητική τάση υπάρχει και τον Ιούνιο. Τα προσωρινά στοιχεία δείχνουν ότι θα έχουμε 25.376 αφίξεις, έναντι 22.328 τον Ιούνιο του 2016.
Καλύτερος μήνας για το αεροδρόμιο και την περιοχή γενικότερα θα είναι ο Ιούλιος, όπου περιμένουμε 29.046 "αεροπορικούς τουρίστες". Το ίδιο καλά πήγε και το 2016 με 26.336 αφίξεις. Ο Αύγουστος είναι σαφώς βελτιωμένος για φέτος με 29.029 προγραμματισμένες αφίξεις, έναντι 25.270 το 2016. Πολύ καλή περίοδος για τη Μεσσηνία θα έχουμε τουριστικά και τον Σεπτέμβριο, αφού έχουν προγραμματιστεί 28.193 αφίξεις, έναντι 23.608 πέρυσι. Τέλος και ο Οκτώβριος φαίνεται να είναι καλός με 13.279 αφίξεις, ενώ το 2016 είχαμε 11.940. Του Αντώνη Πετρογιάννη
*** ΣΗΜΕΡΑ η ΑΠΟΦΡΑΔΑ ΜΕΡΑ! 29 Μαίου 1453 όλα ΤΕΛΕΙΩΣΑΝ...
~ «Το δε την πόλιν σοι δούναι ουτ' εμόν εστίν ουτ' άλλου των κατοικούντων εν αυτή, κοινή γαρ γνώμη πάντες αυτοπροαιρέτως αποθανούμεν και ου φεισόμεθα της ζωής ημών» (Απάντηση του Κωνσταντίνου ΙΑ' Παλαιολόγου στον Μωάμεθ Β')
29 Μαΐου 1453: μία ημερομηνία κομβικής σημασίας για την ελληνική, αλλά και την παγκόσμια ιστορία, καθώς σηματοδοτεί το τέλος της υπερχιλιετούς Βυζαντινής Αυτοκρατορίας- της Ανατολικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, που αποτελεί συνώνυμο της ιστορικής πορείας του μεσαιωνικού Ελληνισμού. Η Άλωση έχει αφήσει το δικό της ανεξίτηλο αποτύπωμα στην ελληνική παράδοση, η οποία για αιώνες μετά θρηνούσε και θρηνεί το τέλος της «Ρωμανίας» και την πτώση της Πόλης των Πόλεων, που αποτέλεσε φάρο φωτός- αλλά και απόρθητο φρούριο, προπύργιο απέναντι στους εξ Ανατολών κινδύνους- εκεί που η Ανατολή συναντούσε τη Δύση, τα χρόνια που στην Ευρώπη κυριαρχούσε ο σκοταδισμός και η οπισθοδρόμηση που ακολούθησαν την πτώση της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας.
Η πολιορκία που διήρκεσε από τις 6 Απριλίου ως τις 29 Μαΐου, ημέρα Τρίτη (εξ ου, σύμφωνα με μια εκδοχή, και η «γρουσούζικη» για τον Ελληνισμό παράδοση της «Τρίτης και 13», από την ημέρα και το άθροισμα των αριθμών που συνθέτουν το 1453- 1+4+5+3) αποτέλεσε το φινάλε μιας πορείας παρακμής η οποία είχε αρχίσει πολλά χρόνια πριν. Αρκετοί θεωρούν ότι η αρχή της μεγάλης πτώσης ήταν η άλωση της Πόλης από τους Λατίνους του 1204, από την οποία η Αυτοκρατορία- παρά την ανάκτηση της Κωνσταντινούπολης το 1261- δεν ανέκαμψε ποτέ, ενώ άλλοι εκτιμούν ότι η πορεία προς την καταστροφή είχε αρχίσει πολλά χρόνια πριν. Σε κάθε περίπτωση, το τελικό χτύπημα για την αποδυναμωμένη αυτοκρατορία ήταν η προέλαση των Οθωμανών, η οποία ήταν αδύνατον να ανακοπεί.
Ο Σέρβος πολιτικός, ιστορικός, συγγραφέας και διπλωμάτης Τσέντομιλ Μιγιάτιοβιτς (1842-1932), συνοψίζει τους λόγους της οθωμανικής ορμής στο βιβλίο του «Κωνσταντίνος Παλαιολόγος: Η τελευταία νύχτα της Πόλης»: «Οι Τούρκοι δεν είχαν έλλειψη αρετών και χαρισμάτων όταν άφησαν τις στέπες κι έφτασαν στην Αρμενία για να φρουρούν τα ανατολικά σύνορα των Σελτζούκων σουλτάνων, όμως, μετά τον προσηλυτισμό τους στο Ισλάμ, ο εθνικός χαρακτήρας τους υπέστη μια επαναστατική αλλαγή. Οι σπίθες της φωτιάς που έκαιγε την ψυχή του Προφήτη ενέπνευσαν τους δεκτικούς γιους των ασιατικών ερήμων, και κατάφεραν να αναπτύξουν την ιδέα της εθνικής ιδιαιτερότητας, κάτι που θα τους καθιστούσε ικανούς να επιτύχουν σπουδαία πράγματα. Σαν ακατανίκητη χιονοστιβάδα κινήθηκαν προς τα δυτικά, ισοπεδώνοντας κάθε πολιτικό και εθνικό οργανισμό, που είχε εξασθενήσει και υπονομευτεί από χρόνια και χρόνια καταχρήσεων και κακοδιαχείρισης». Ωστόσο, προσθέτει, δεν ήταν μόνο η τουρκική ενεργητικότητα και η αντοχή, καθώς και η οργάνωση και το ηθικό με το οποίο ενέπνευσε τους Τούρκους το Ισλάμ: «αν οι μαχητικοί και ενθουσιώδεις οπαδοί του Μωάμεθ είχαν βρει μπροστά τους ένα πραγματικά ισχυρό, υγιές και οργανωμένο κράτος στην άλλη πλευρά του Ελλήσποντου, είναι αμφίβολο εάν οι σελίδες της ιστορίας θα μιλούσαν για εξάπλωση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας».
Ο 14ος αιώνας θεωρείται μάλλον το τελικό λυκόφως της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας- τόσο λόγω της πίεσης εξ ανατολών, όσο και λόγω την πληγμάτων από τα χριστιανικά έθνη της Δύσης. «Το Βυζάντιο του 14ου αιώνα θα γνωρίσει την πορεία προς μια αδιάκοπη παρακμή και κατάπτωση. Οι Οθωμανοί, εγκατεστημένοι στα γειτονικά με την Κωνσταντινούπολη βιθυνικά εδάφη, κατάφεραν στα μέσα κιόλας του 11ου αιώνα, αν όχι και προηγουμένως, να περάσουν στην Ευρώπη (1354 ο σεισμός της Καλλίπολης που τους επιτρέπει να εγκατασταθούν στην πόλη αυτή, το κλειδί του Ελλησπόντου), ενώ οι άλλοι Τουρκομάνοι κατακτούν, τη μία μετά την άλλη, τις πόλεις της Μικρασίας (η Έφεσσος πέφτει το 1304, η Σμύρνη το 1318», γράφει η Ελένη Γλύκατζη-Αρβελέρ στο «Γιατί το Βυζάντιο». Η Φιλαδέλφεια θα παραμείνει ελεύθερη ως το 1391, με την πτώση της να σηματοδοτεί το οριστικό τέλος της βυζαντινής Μικράς Ασίας, αλλά και «δηλώνει την ηθική παρακμή που γνωρίζει η αυτοκρατορία, της οποίας ο αυτοκράτορας (Μανουήλ Β' Παλαιολόγος) φέρεται να έχει εκστρατεύσει κατά της ελληνικής αυτής πόλης ως σύμμαχος των Οθωμανών» (η Φιλαδέλφεια είχε οργανωθεί σχεδόν ως ανεξάρτητο κρατίδιο εν μέσω τουρκομανικών εμιράτων, υπό την ηγεσία του μητροπολίτη της, Θεοφύλακτου).
Οι διαμάχες μεταξύ των δυναστειών επιδεινώνουν την κατάσταση, ενώ οι ναυτικές δημοκρατίες της Ιταλίας (Βενετία, Γένοβα) και αυτές υπονομεύουν οικονομικά την ετοιμοθάνατη αυτοκρατορία, ενώ οι Λατίνοι εξακολουθούν να σχεδιάζουν την επιστροφή τους στην Κωνσταντινούπολη, την οποία έχασαν από την αυτοκρατορία της Νίκαιας. Οι τελευταίοι αυτοκράτορες προσπαθούν να προσελκύσουν τους εχθρούς της αυτοκρατορίας, με οθωμανικά γαμήλια συνοικέσια και ταξίδια προς τη Δύση, «επαίτες μιας βοήθειας η οποία ουδέποτε απάντησε στις προσδοκίες των Βυζαντινών». Το τέλος της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας «κανονικά» θα είχε επέλθει νωρίτερα, όταν το 1397 ο Βαγιαζήτ Α' ο Κεραυνός πολιόρκησε την Κωνσταντινούπολη, ωστόσο η Πόλη σώθηκε προσωρινά, κερδίζοντας μισό αιώνα, όταν οι Μογγόλοι του Ταμερλάνου εισέβαλαν στη Μικρά Ασία, αναγκάζοντάς τον να σπεύσει να τους αντιμετωπίσει- με αποτέλεσμα τη συντριβή του στη μάχη της Άγκυρας (1402) και την αιχμαλωσία του.
1453 Η ΑΛΩΣΗ ΤΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΗΣ 1/6 : https://youtu.be/Xo3p31C_46E .-
~ «Ο αμηράς Μωάμεθ, έχοντας δει και ακούσει τις περιφανείς νίκες και τους πολέμους του πατέρα του και των άλλων τρισκατάρατων προγόνων του, συλλογιζόταν τι αξιομνημόνευτο να κάνει και ο ίδιος» (Κωνσταντινουπόλεως Άλωσις, Γεώργιος Φραντζής)
Ο Μωάμεθ Β', που θα έπαιρνε αργότερα το προσωνύμιο «Πορθητής», 21 ετών το 1453, ήταν, σύμφωνα με τον βυζαντινολόγο Βασίλιεφ, χαρακτήρας ταυτόχρονα φιλοπόλεμος, αλλά και με ενδιαφέρον για την επιστήμη και τη μόρφωση, και παράλληλα χαρισματικός στρατιωτικός και πολιτικός, ενώ μιλούσε έξι γλώσσες. Η κατάκτηση της Κωνσταντινούπολης, σύμφωνα με αναφορές, του είχε γίνει έμμονη ιδέα- και ως εκ τούτου η διοργάνωση της πολιορκίας είχε αρχίσει με προσοχή και λεπτομερή σχεδιασμό- βασικό τμήμα του οποίου ήταν η κατασκευή του φρουρίου Ρούμελι Χισάρ στις ευρωπαϊκές ακτές του Βοσπόρου, εξοπλισμένου με τα πλέον σύγχρονα πυροβόλα της εποχής. Το Ρούμελι Χισάρ και το Ανατολού Χισάρ, στην απέναντι ασιατική ακτή, απέκοπταν τη θαλάσσια επικοινωνία της Πόλης, ενώ παράλληλα η εισβολή του Τουραχάν Μπέη στην Πελοπόννησο διασφάλιζε τη μη αποστολή ενισχύσεων από το Δεσποτάτο του Μυστρά.
Στην άλλη πλευρά ήταν ο άνθρωπος που έμελλε να μείνει στην ιστορία και τον θρύλο ως ο τελευταίος αυτοκράτορας του Βυζαντίου – η φιγούρα του «Μαρμαρωμένου Βασιλιά»: ο Κωνσταντίνος ΙΑ' Δραγάσης Παλαιολόγος. Γεννηθείς στις 9 Φεβρουαρίου του 1404, ήταν ένας από τους γιους του Μανουήλ Β΄ Παλαιολόγου. Όπως γράφει ο Φίλιππος Φιλίππου στο «Ζωή και θάνατος του Κωνσταντίνου Παλαιολόγου», επονομάστηκε Δραγάτσης ή Δραγάσης από τη μητέρα του, Ελένη, την κόρη του Σέρβου ηγεμόνα των Σερρών, Κονσταντίν Ντράγκατς. «Κανένας χρονικογράφος δεν τον επονομάζει Δραγάση, μόνο ο λαός τον αποκαλούσε έτσι, κάτι που πέρασε στους θρύλους και στα άσματα». Ανήλθε στον θρόνο μετά τον θάνατο του αδελφού του, Ιωάννη Η' Παλαιολόγου, τον Οκτώβριο του 1448. Ο ίδιος επιθυμούσε τη συνεργασία με τα υπόλοιπα βαλκανικά κράτη για τον περιορισμό της ενετικής επιρροής, με όραμα την ένωση όλων των χριστιανών της Ανατολής και της Δύσης κατά του τουρκικού κινδύνου.
Διάταξη μάχης
Η ημερομηνία της κήρυξης του πολέμου δεν είναι γνωστή. Όπως γράφει ο Φίλιππος Φιλίππου, αναφερόμενος σε εκφράσεις του Λουκά Νοταρά, Μεγάλου Δούκα της αυτοκρατορίας, φαίνεται ότι άρχισε τον Δεκέμβριο του 1452. Όσον αφορά στην ισχύ του οθωμανικού στρατού, εκτιμάται ότι ανερχόταν τουλάχιστον στους 150.000 άνδρες, με 80.000-100.000 τακτικά στρατεύματα- μεταξύ των οποίων και 12.000 γενίτσαροι, καθώς και ισχυρό ιππικό και πυροβολικό, στο οποίο δέσποζε το θηριώδες πυροβόλο του Ούγγρου μηχανικού Ουρβανού, που χρειάστηκε έξι εβδομάδες για να φτάσει στον προορισμό του. Το κανόνι έσερναν εξήντα βόδια και σε κάθε πλευρά του βρίσκονταν 200 άνδρες για να στηρίζουν το κάρο που το μετέφερε. Το οθωμανικό πυροβολικό εκτιμάται πως είχε περίπου 70 κανόνια. Η οργάνωση του οθωμανικού στρατού ήταν σε γενικές γραμμές άριστη, όπως και εξοπλισμός τους. Όσον αφορά στον στόλο, ο Μωάμεθ θεωρείται ότι είχε 6 τριήρεις, 10 διήρεις, περίπου 15 γαλέρες, 70 φούστες, 20 παραντάρια και πολλά καΐκια, με τη συνολική ισχύ να εκτιμάται πως έφτανε τις 150 μονάδες, υπό την ηγεσία ενός Βούλγαρου εξωμότη, του Σουλεϊμάν Μπαλτόγλου. Σημειώνεται πως ο Γεώργιος Φραντζής ή Σφραντζής ανεβάζει τους αριθμούς, στα «420 ιστία» όσον αφορά στον στόλο, και στις 258.000 άνδρες στα στρατεύματα ξηράς.
Όσον αφορά στην ισχύ των δυνάμεων των υπερασπιστών της Πόλης, σύμφωνα με τον Σφραντζή- που είχε αναλάβει το καθήκον της καταγραφής και στρατολόγησης των ανδρών που ήταν σε θέση να πολεμήσουν, κατόπιν εντολής του αυτοκράτορα- οι πολεμιστές ανέρχονταν στους 4.973, χωρίς τους ξένους, «που ήταν μόλις δύο χιλιάδες». Το κύριο μέσον της προστασίας του λιμανιού ήταν η τεράστια αλυσίδα που απέκλειε το στόμιό του, ώστε να εμποδίζει την επίθεση του εχθρικού στόλου. Πίσω από αυτήν βρίσκονταν τα λιγοστά πλοία: «τρία από τη Λιγουρία, ένα από την Καστίλλη της Ιβηρίας, από την Προβηγκία της Γαλλίας, τρία από την Κρήτη – ένα από την πόλη που ονομάζεται Χάνδακας, και δύο από την Κυδωνία- και όλα ήταν καλά προετοιμασμένα, σε πολεμική παράταξη. Έτυχαν, επίσης, εκεί και τρεις μεγάλες εμπορικές τριήρεις των Ενετών, τις οποίες οι Ιταλοί συνήθιζαν να αποκαλούν «γρόσσες» ή καλύτερα «γαλεάτσες», ενώ υπήρχαν παραταγμένες και άλλες ταχύπλοες τριήρεις, προς φύλαξη και εξυπηρέτηση των εμπορικών» γράφει ο Σφραντζής.
Σημαντικό τμήμα της βυζαντινής άμυνας ήταν το σώμα του Γενοβέζου Ιωάννη Ιουστινιάνη Λόνγκο: 700 εμπειροπόλεμοι στρατιώτες, που κατέφθασαν με δύο γενοβέζικα πλοία. «Όταν ο βασιλιάς τον είδε επιδέξιο στα πάντα, τον διόρισε δήμαρχο και στρατηγό...και του έδωσε την εξουσία να διοικεί και να φροντίζει και για άλλα αναγκαία στη διεξαγωγή του πολέμου, ελπίζοντας πολύ σε αυτόν» αναφέρει ο Σφραντζής.
Όσον αφορά στα θρυλικά τείχη της Πόλης, τα χερσαία – Θεοδοσιανά- τείχη είχαν μήκος 5.570 μέτρων περίπου, και εκτείνονταν από την αποβάθρα των Πηγών στην Ακτής Προποντίδας ως τη συνοικία των Βλαχερνών. Σε όλο το μήκος τους ήταν διπλά, και η κύρια γραμμή άμυνας ήταν το έσω τείχος, ύψους 12 μέτρων και πλάτους πέντε, με 96 πύργους, ύψους 18-20 μέτρων. Το έξω τείχος είχε 8,5 μέτρα ύψος και 2 πλάτος, με 96 πύργους. Τα χερσαία τείχη είχαν 10 πύλες, ενώ η τάφρος, κατά μήκος του έξω τείχους είχε πλάτος 19-21 μέτρα και το βάθος της ήταν περίπου 10 μέτρα. Η ακτογραμμή της πόλης προστατευόταν από τα θαλάσσια τείχη.
Ο Μιγιάτοβιτς γράφει ότι το εξωτερικό τείχος είχε επισκευαστεί από τον Ιωάννη Παλαιολόγο κάποια στιγμή μεταξύ του 1433 και του 1444, ωστόσο το εσωτερικό δεν είχε επισκευαστεί για αιώνες. Η κατάσταση των τειχών γενικότερα θεωρούνταν κακή, στο σημείο που, όπως γράφει, οι υπερασπιστές φοβούνταν να τοποθετήσουν πάνω του βαριά κανόνια.
Όσον αφορά στο βυζαντινό πυροβολικό, ήταν πολύ περιορισμένο σε σχέση με το οθωμανικό. Χρησιμοποιήθηκε κυρίως τις πρώτες ημέρες της πολιορκίας, και στη συνέχεια σίγησε, λόγω έλλειψης πυρίτιδας, αλλά και διαφωνιών όσον αφορά στη χρήση του.
Συνολικά, γράφει ο Μιγιάτοβιτς, ο Παλαιολόγος, με μια βιαστικά συγκεντρωμένη δύναμη, επτά, το πολύ 9.000 ανδρών, έπρεπε να υπερασπιστεί την Πόλη εναντίον ενός πολλαπλάσιου στρατού, με βαρύ πυροβολικό. «Ο Τετάλντι αναφέρει ότι υπήρχαν 25.000 με 30.000 άνδρες ικανοί να φέρουν όπλα, όμως μόλις 6.000 με 7.000 μαχητές. Η αναφορά του αυτή επιβεβαιώνει με εντυπωσιακό τρόπο τα λεγόμενα του Σφραντζή».
Σύμφωνα με τον Μιγιάτοβιτς, ο Παλαιολόγος είχε εγκαταστήσει το στρατηγείο του στον ναό του Αγίου Ρωμανού, κοντά στην ομώνυμη πύλη, έχοντας υπό τις διαταγές του 3.000 εκ των πλέον εμπειροπόλεμων στρατιωτών. Στα δεξιά της πύλης του Αγίου Ρωμανού ήταν η πύλη Χαρσία, την οποία φύλαγε μικρή δύναμη υπό τη διοίκηση του Θεοδώρου της Καρύστου. Το κομμάτι των τειχών από εκεί μέχρι την πύλη του Ξυλοκέρκου υπερασπίζονταν τρία αδέλφια από τη Γένοβα, ο Πάολο, ο Αντόνιο και ο Τρωίλος Μποκιάρντι, ενώ την άμυνα του τμήματος όπου βρισκόταν το Παλάτι των Βλαχερνών είχε αναλάβει ο Ενετός βαΐλος (πρέσβης/ αντιπρόσωπος) Τζιρόλαμο Μινόττο. Το τμήμα βορειότερα, όπου δεν υπήρχε τάφρος, επονομαζόταν Καλιγαρία, και είχε αναλάβει την υπεράσπισή του ο Γερμανός μηχανικός Γιοχάνες Γκραντ, ενώ το ακρωτήριο της ακρόπολης υπερασπιζόταν ο καρδινάλιος Ισίδωρος, λεγάτος του Πάπα. Στα αριστερά της θέσης του Αγίου Ρωμανού ήταν η πύλη της Σηλυβρίας, προστατευόμενη από δυνάμεις υπό τον Θεόφιλο Παλαιολόγο, με την ενίσχυση του Μαουρίτσιο Καττανέο και του Νικολό Μοντσενίγο. Στην επόμενη πύλη διοικούσε ο Φαμπρίτσιο Κορνάρο, ενώ ο Φίλιππος Κονταρίνι, με 200 Ιταλούς τοξότες βρισκόταν στο Επταπύργιον και ο Τζιάκομο Κονταρίνι ήταν στην πύλη του Κοντοσκαλίου. Ο διεκδικητής του οθωμανικού θρόνου, Ορχάν, είχε το λιμάνι του Ελευθερίου και ο Καταλανός Δον Περέ Χούλια βρισκόταν στα τείχη κάτω από τον Ιππόδρομο. Ο Λουκάς Νοταράς διοικούσε όλο το τμήμα από την Ακρόπολη μέχρι την πύλη του Κυνηγού, κατά μήκος του Χρυσού Κέρατος και στην είσοδο του λιμανιού βρισκόταν πύργος τον οποίο επάνδρωνε ο Γκαμπριέλε Τρεβιζάνο με δύναμη πενήντα ανδρών. Εφεδρεία στο κέντρο της πόλης, κοντά στον ναό των Αγίων Αποστόλων, ήταν ένα σώμα 700 ανδρών, στρατολογηθέντων από μοναστήρια, υπό τον Δημήτριο Καντακουζηνό και τον Νικηφόρο Παλαιολόγο. Επίσης, μέσα στο λιμάνι υπήρχε ναυτική δύναμη υπό τον Αλβίζο Ντιέντο.
Σημειώνεται ότι στο προάστιο του Γαλατά, στην άλλη πλευρά του Χρυσού Κέρατος, υπήρχε περιτειχισμένη κοινότητα Γενοβέζων, που τήρησε ουδέτερη στάση.
Οι μάχες αρχίζουν
Η πολιορκία άρχισε στις 6 Απριλίου, μετά την απόρριψη πρότασης του Μωάμεθ Β' για παράδοση της Πόλης.
«Ο πόλεμος δεν σταματούσε ούτε την ημέρα ούτε τη νύχτα, οι συμπλοκές, οι συρράξεις, οι ακροβολισμοί, καθώς ο αμηράς έλπιζε ότι εφόσον εμείς ήμασταν λίγοι και πολύ αποκαμωμένοι, εύκολα θα καταλάμβανε την Πόλη, οπότε δεν μας άφησε καθόλου να ξεκουραστούμε» γράφει ο Σφραντζής.
Όπως αναφέρει ωστόσο, «ήταν αξιοθαύμαστο το ότι, όντας χωρίς πολεμική εμπειρία, νικούσαμε, ενώ καταφέρναμε πράγματα υπεράνω των δυνάμεών μας, εξαιτίας της μεγαλοψυχίας και της γενναιότητάς μας. Εκείνοι γέμιζαν τις τάφρους καθ'όλη την ημέρα, ενώ εμείς ανεβάζαμε από μέσα τους τα υλικά και τα ξύλα καθ'όλη τη νύχτα, οπότε τα ορύγματα των τάφρων παρέμεναν όπως ήταν και πρωτύτερα. Τους πύργους που χαλούσαν τους επισκευάζαμε αμέσως, χρησιμοποιώντας καλάθια και ξύλινα δοχεία οίνου και άλλα ξύλινα αντικείμενα γεμάτα με χώμα».
Παράλληλα, ήταν σε εξέλιξη εργασίες υπονόμευσης των τμημάτων των τειχών στα σημεία όπου το έδαφος προσφερόταν για κάτι τέτοιο, ενώ πραγματοποιήθηκαν και οι πρώτες – ανεπιτυχείς- επιθετικές ενέργειες του οθωμανικού στόλου. Ο κύριος βομβαρδισμός φαίνεται ότι άρχισε κατά τις 11 με 12 Απριλίου, αρχίζοντας με βολή του «τέρατος» του Ουρβανού. Όσον αφορά στις επιχειρήσεις υπονόμευσης των τειχών, ο Σφραντζής αναφέρει ότι «κάποιος Ιωάννης Γερμανός» (μάλλον αναφερόμενος στον Γιοχάνες Γκραντ), έμπειρος στις πολεμικές τεχνικές και στη χρήση του υγρού πυρός, αντιλήφθηκε τις επιχειρήσεις και έσκαψε άλλη τρύπα, αντίθετης φοράς, την οποία γέμισε με υγρό πυρ, κατακαίοντας τους Οθωμανούς σκαπανείς. Παράλληλα, ο Μωάμεθ προέβαινε και σε άλλες ενέργειες, όπως η κατασκευή ενός μεγάλου πολιορκητικού πύργου (ελέπολις) κ.α., ενώ παράλληλα διεξάγονταν επιχειρήσεις περιμετρικά της πόλης, όπως η κατάληψη δύο φρουρίων εκτός της Κωνσταντινούπολης (Θεράπειο και Στουδίου), καθώς και των Πριγκιπονησίων.
Ο Σφραντζής δίνει μια ιδιαίτερα ζωντανή εικόνα της μάχης.
«Πρώτα λοιπόν με εκείνο το φοβερό τηλεβόλο χτύπησαν σφοδρά και έριξαν στο έδαφος τον πύργο που βρισκόταν δίπλα στην πύλη του Αγίου Ρωμανού, κι ευθύς έσυραν το ίδιο τηλεβόλο και το έστησαν επάνω από το όρυγμα, οπότε η μάχη και η συμπλοκή έγινε φοβερή και φρικαλέα. Ξεκίνησε πριν από την ανατολή του ήλιου και κράτησε για ολόκληρη την ημέρα. Πότε λοιπόν αγωνίζονταν δυνατά στη συμπλοκή και στη σύρραξη, πότε έριχναν στην τάφρο τα ξύλα, τα άλλα υλικά και τα χώματα που υπήρχαν μέσα στην ελέπολη...οι δικοί μας τους παρεμπόδιζαν γενναία και πολλές φορές τους κατακρήμνιζαν από τις κλίμακες και κατέκοψαν μερικές ξύλινες κλίμακες και καρτερικά οι εχθροί αποκρούστηκαν πολλές φορές μέσα σ'εκείνη την ημέρα».
Άξιον αναφοράς ήταν το ότι, ενώ το οθωμανικό πυροβολικό σφυροκοπούσε τα τείχη, οι Βυζαντινοί δεν ήταν σε θέση να χρησιμοποιήσουν αποτελεσματικά τα δικά τους κανόνια- ούτως ή άλλως κατά πολύ μικρότερα των οθωμανικών, καθώς διαπιστώθηκε ότι προκαλούνταν ζημιές στα ίδια τα τείχη (Νίκος Νικολούδης, «Η άλωση της Κωνσταντινούπολης»).
Στις 12 Απριλίου κατέφθασε ο οθωμανικός στόλος από την Καλλίπολη, αγκυροβολώντας στο Διπλοκιόνιο. Όπως γράφει ο Μιγιάτοβιτς, ανάμεσα στις 12 και τις 18 του μήνα δεν έγινε κάτι το αξιοσημείωτο, αν και ο βομβαρδισμός συνεχιζόταν ασταμάτητος (σημειώνεται πως σοβαρές ζημιές υπέστη και το κανόνι του Ουρβανού). Ωστόσο, είχε μειωθεί η αποτελεσματικότητά του, λόγω ελλιπούς στόχευσης.
«Και τα δύο μέρη εκτόξευαν βέλη και πυροβολούσαν με μακριά και βαριά αρκεβούζια. Αυτά τα αρκεβούζια ήταν σπάνιο είδος και ούτε οι Τούρκοι ούτε οι Έλληνες είχαν αρκετά. Και πάλι όμως, οπως κατηγορηματικά αναφέρει ο Μπάρμπαρο, οι Έλληνες είχαν περισσότερα από τους Τούρκους. Οι περισσότεροι από τους στρατιώτες που τα χειρίζονταν ήταν τοποθετημένοι στην πύλη του Αγίου Ρωμανού, όπου είχαν συγκεντρωθεί επίλεκτοι άνδρες υπό τις διαταγές του Ιουστινιάνη, για να πολεμήσουν κάτω από το βλέμμα του αυτοκράτορα».
Mark Lex Eros - 1453 AD - The Siege of Constantinople (Historical Documentary) : https://youtu.be/wFUU1hd1XLQ .-
~ Σε γενικές γραμμές, το πρώτο διάστημα η άμυνα διεξαγόταν με επιτυχία. Στις 18 Απριλίου έλαβε χώρα μεγάλη επίθεση στο Μεσοτείχιο- ωστόσο, όπως γράφει ο Στίβεν Ράνσιμαν στο «Η Άλωση της Κωνσταντινούπολης 1453», η αριθμητική υπεροχή των Οθωμανών δεν μέτρησε καθόλου, καθώς το σημείο ήταν στενό, ενώ οι Βυζαντινοί στρατιώτες διέθεταν ανώτερη θωράκιση και πάνω από όλα τις ηγετικές ικανότητες του Ιουστινιάνη. Η επίθεση αποκρούστηκε επιτυχώς, με βαριές απώλειες για τους επιτιθέμενους. Ακόμη, στις 20 Απριλίου έλαβε χώρα ένα από τα πιο αξιοθαύμαστα επεισόδια της πολιορκίας: Η διάσπαση του κλοιού από μικρή δύναμη πλοίων υπό τον Φλαντανελά.
Ο Σφραντζής περιγράφει: «Ενώ γίνονταν αυτά και η Πόλη πολιορκούνταν, τρία πλοία της Λιγουρίας (Γένοβας) φορτώθηκαν στην Χίο, έπεσαν σε βολικό άνεμο και κατέπλευσαν προς εμάς. Καθώς έρχονταν, συνάντησαν καθ'οδόν και ένα άλλο βασιλικό πλοίο, από τη Σικελία, που ερχόταν φορτωμένο με σιτάρι. Κάποια νύχτα έφτασαν κοντά στην Πόλη. Το πρωί, όταν οι τριήρεις του αμηρά, που φύλαγαν την περιοχή, αντιλήφθηκαν τα πλοία, όρμησαν με χαρά εναντίον τους...αφού πλησίασαν και και άρχισε η ναυμαχία...αρχικά έπλευσαν με αλαζονεία εναντίον του βασιλικού πλοίου, το οποίο τα υποδέχτηκε πολύ άσχημα, προσβάλλοντάς τα εξαρχής με τηλεβόλα και βέλη και πέτρες....ο αμηράς, θεωρώντας ότι ένας τόσο καλά εξοπλισμένος και τόσο μεγάλος στόλος δεν κατάφερνε τίποτα αξιόλογο, αλλά μάλλον υστερούσε, έτριζε τα δόντια του, έβριζε τους δικούς του και τους αποκαλούσε δειλούς στην καρδιά».
Το βράδυ, τα βυζαντινά πλοία μπόρεσαν να μπουν στο λιμάνι, γεγονός ιδιαίτερα ενθαρρυντικό για τους πολιορκημένους.
Ο κλοιός στενεύει
Το περιστατικό εξόργισε ιδιαίτερα τον Μωάμεθ Β' (ο Μπαλτόγλου δέχτηκε 100 ραβδισμούς και έχασε το ένα του μάτι- επρόκειτο για την ποινή που του επιβλήθηκε για την ταπείνωση, αφού ο σουλτάνος ανακάλεσε την αρχική απόφαση θανάτωσής του) η απάντηση του οποίου ήταν άμεση: Μέσω της κατασκευής ξύλινης εξέδρας και της χρήσης τροχών, τα οθωμανικά πλοία προσπέρασαν από την στεριά την αλυσίδα, διεισδύοντας στον Κεράτιο Κόλπο. Ο αριθμός των πλοίων που πέρασαν με αυτόν τον τρόπο κυμαίνεται από 20 μέχρι 80, με τον Μιγιάτοβιτς να καταλήγει στα 30. Σε κάθε περίπτωση, επρόκειτο για ένα ιδιαίτερα αποκαρδιωτικό γεγονός για τους πολιορκημένους, ειδικά μετά την αναπτέρωση του ηθικού από το κατόρθωμα του Φλαντανελά. «Όμως ο αυτοκράτορας δεν απελπίστηκε. Αυτό που τον απασχολούσε περισσότερο ήταν η ανάγκη να σταλούν κι άλλοι άντρες στο βορειοανατολικό τείχος, για να το υπερασπιστούν σε μια ενδεχόμενη επίθεση σε εκείνο το σημείο».
Οι βομβαρδισμοί συνεχίστηκαν τις επόμενες ημέρες, ενώ στο εσωτερικό της πόλης γινόταν όλο και πιο αισθητή η έλλειψη τροφίμων και οι υπερασπιστές κουράζονταν από την έλλειψη τροφίμων. Ακόμη, διαμάχες σημειώνονταν μεταξύ Ενετών και Γενουατών, καθώς οι πρώτοι κατηγορούσαν τους δεύτερους για συνεργασία με τον εχθρό, λόγω της στάσης των Γενουατών στον Γαλατά. Πολλοί ήταν αυτοί που συμβούλευαν τον αυτοκράτορα να διαφύγει, πρόταση που ο Παλαιολόγος απέρριπτε. Ένα σχέδιο για την πυρπόληση των οθωμανικών πλοίων που βρίσκονταν πλέον μέσα στον Κεράτιο απέτυχε, καθώς προδόθηκε στο στρατόπεδο των πολιορκητών, από κάποιον Φαγιούτσο.
Η επόμενη μεγάλη επίθεση έλαβε χώρα, όπως γράφει ο Μιγιάτοβιτς, επικαλούμενος Σλάβο χρονικογράφο της πολιορκίας (Σλαβικό Χρονικό), την 1η Μαΐου, μετά από επικέντρωση πυρών πυροβολικού σε συγκεκριμένο σημείο των τειχών, στην πύλη του Αγίου Ρωμανού, η οποία εν τέλει αποκρούστηκε μετά από σκληρή μάχη. Οι επόμενες ημέρες χαρακτηρίστηκαν από ανταλλαγές πυρών, χωρίς να λαμβάνει χώρα κάποια γενικευμένη επίθεση. Σημειώνεται ότι, στο μεταξύ, κυκλοφορούσε στο εσωτερικό της Πόλης η φήμη περί ενισχύσεων από τη Δύση, και ειδικότερα από τη Νάπολη και τη Βενετία, που ο αυτοκράτορας φρόντισε να ενισχύσει αποστέλλοντας μικρό πλοίο για να ζητήσει βοήθεια. Τη νύχτα της 4ης προς την 5η Μαΐου έλαβε χώρα μια ακόμα ανεπιτυχής προσπάθεια καταστροφής των οθωμανικών πλοίων στον Κεράτιο και στις 6 Μαΐου έλαβε χώρα σκληρότατο σφυροκόπημα των θέσεων στην πύλη του Αγίου Ρωμανού, η οποία διήρκεσε και τη νύχτα και την επόμενη ημέρα, και ακολουθήθηκε από έφοδο το βράδυ της 7ης Μαΐου. Στην απόκρουση της επίθεσης πρωτοστάτησε ο Ιουστινιάνης, καθώς και ένας φημισμένος στρατιωτικός, ο Ραγκαβής, επικεφαλής ελληνικού σώματος. Ο Ραγκαβής, αναφέρει ο Σλάβος χρονικογράφος τον οποίο επικαλείται ο Μιγιάτοβιτς, απώθησε τους Οθωμανούς από ρήγμαμ και ήρθε αντιμέτωπος με τον Αμίρ Μπέη, τον οποίο και «έκοψε στα δύο», για να σκοτωθεί όμως από τους υπόλοιπους Οθωμανούς στρατιώτες.
Στις 8, 9, 10 και 11 Μαΐου συνεχίστηκαν οι βομβαρδισμοί, ενώ στην Πόλη η απογοήτευση αυξανόταν. Στις 12 του μήνα, τα οθωμανικά κανόνια άνοιξαν ρήγμα στα τείχη της συνοικίας των Βλαχερνών, που ακολουθήθηκε από επίθεση που αποκρούστηκε με δυσκολία. Ακολούθησε πρόταση για έξοδο υπό την αρχηγία του αυτοκράτορα, με σκοπό την αναπτέρωση του ηθικού αλλά και τη συγκέντρωση προμηθειών. Όσο ήταν υπό συζήτηση η συγκεκριμένη πρόταση, στην οποία αντιτάχθηκαν ο Λουκάς Νοταράς και ο έπαρχος της Πόλης, Νικόλαος Γουδέλης, κατέφθασε αγγελιοφόρος ο οποίος ενημέρωσε το πολεμικό συμβούλιο ότι οι Οθωμανοί βρίσκονταν στα τείχη πίσω από τη συνοικία των Βλαχερνών. Για την απόκρουση της επίθεσης έσπευσε επί σκηνής ο ίδιος ο αυτοκράτορας, ο οποίος και απέκρουσε τους εισβολείς, οι οποίοι είχαν καταφέρει να μπουν στο εσωτερικό της πόλης. «Αν δεν είχε φτάσει ο αυτοκράτορας με βοήθεια, εκείνη τη νύχτα θα βλέπαμε την τελική καταστροφή μας» σημειώνει ο Σλάβος χρονικογράφος.
Ο βομβαρδισμός συνεχίσηκε και τις επόμενες ημέρες. Στις 18 Μαΐου έλαβε χώρα επίθεση με πολιορκητικό πύργο (ελέπολη) στη Χαρσία Πύλη. Το βράδυ της ημέρας εκείνης, ο αυτοκράτορας και ο Ιουστινιάνης κατάφεραν, με μια παράτολμη επιχείρηση, να πυρπολήσουν τον πύργο, προκαλώντας- σύμφωνα με τον Μιγιάτοβιτς- ακόμα και τον θαυμασμό του ίδιου του Μωάμεθ του Β', ο οποίος στις 21 Μαΐου (ή στις 23) έστειλε πρέσβη στην Πόλη, ζητώντας την παράδοσή της και υποσχόμενος ότι θα επέτρεπε στον αυτοκράτορα να αποχωρήσει με τα υπάρχοντά του, αναγνωρίζοντάς τον ως ηγεμόνα της Πελοποννήσου. Εκεί ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος έδωσε την απάντηση η οποία έμελλε να μείνει στην ιστορία:
«Τὸ δὲ τὴν πόλιν σοὶ δοῦναι οὔτ' ἐμὸν ἐστίν οὔτ' ἄλλου τῶν κατοικούντων ἐν ταύτῃ• κοινῇ γὰρ γνώμῃ πάντες αὐτοπροαιρέτως άποθανοῦμεν καὶ οὐ φεισόμεθα τῆς ζωῆς ἡμῶν».
Ακολούθησε πολεμικό συμβούλιο στο οθωμανικό στρατόπεδο και ορίστηκε μεγάλη επίθεση για τη νύχτα της 29ης Μαΐου.
Η τελική επίθεση και η Άλωση της Κωνσταντινούπολης
Οι υπερασπιστές της πολιορκημένης Πόλης είχαν αντιληφθεί πως επίκειται μεγάλη επίθεση, ενώ επίσης και στο οθωμανικό στρατόπεδο κυκλοφορούσαν φήμες περί κήρυξης πολέμου από τους Ούγγρους και επίθεσης ισχυρής ουγγρικής δύναμης υπό τον Ιωάννη Ουνιάδη στην Αδριανούπολη, αλλά και επίθεσης λατινικού στόλου στα Δαρδανέλλια. Στις 27 Μαΐου, σε συμβούλιο, ο Χαλίλ Πασάς, Μέγας Βεζίρης- ο οποίος γενικότερα ήταν της άποψης ότι ο κίνδυνος ήταν μεγαλύτερα από τα οφέλη του όλου εγχειρήματος της πολιορκίας- επιχειρηματολόγησε υπέρ της επίλυσης της πολιορκίας, έχοντας απέναντί του τον πιο σκληροπυρηνικό Ζαγανό. Όπως γράφει ο Μιγιάτοβιτς, η απόφαση του σουλτάνου ήταν να γίνει η επίθεση και να αποσυρθεί εάν δεν πετύχαινε. Στις 28 Μαΐου έγινε η τελευταία χριστιανική ακολουθία στην Αγία Σοφία, με τον αυτοκράτορα να προτρέπει σε έναν πύρινο λόγο τον λαό να αντισταθεί γενναία.
«Αφήνω μόνον, το ταπεινωμένο σκήπτρο μου στα χέρια σας, για να το φυλάξετε με καλή διάθεση. Σας παρακαλώ και για κάτι άλλο, και προσεύχομαι στην αγάπη σας, ώστε να δείξετε την πρέπουσα τιμή και υποταγή στους στρατηγούς και τους δημάρχους και στους εκατοντάρχους σας, καθένας κατά την τάξη του και το τάγμα του και την υπηρεσία του. Και να γνωρίζετε και τούτο: εάν με την καρδιά σας τηρήσετε όσα σας πρόσταξα, ελπίζω στον Θεό ότι θα λυτρωθούμε από την παρούσα δίκαιη απειλή του. Στην συνέχεια, απομένει για εμάς και ο ουράνιος αδαμάντινος στέφανος, καθώς και η εγκόσμια αιώνια και άξια ανάμνηση» κατέληξε ο λόγος, όπως τον μεταφέρει ο Σφραντζής.
Ο αυτοκράτορας επέστρεψε στη θέση του, στην πύλη του Αγίου Ρωμανού, και η επίθεση εκδηλώθηκε το βράδυ, μεταξύ 01.00 και 02.00. Η επίθεση εκδηλώθηκε από τρεις πλευρές συγχρόνως. Το πρώτο κύμα επίθεσης, που απαρτιζόταν από ατάκτους κυρίως, αποκρούστηκε μετά από σκληρή μάχη που διήρκεσε μία ώρα. Ακολούθησε το δεύτερο, που απαρτιζόταν από μισθοφόρους, επαγγελματίες στρατιώτες και οι υπερασπιστές της πύλης του Αγίου Ρωμανού, οι οποίοι πολεμούσαν πάνω από δύο ώρες, άρχισαν να κλονίζονται- ωστόσο ο αυτοκράτορας κάλεσε ενισχύσεις, και στο σημείο έσπευσαν ο Θεόφιλος Παλαιολόγος και ο Δημήτριος Καντακουζηνός, με αποτέλεσμα ξανά την απώθηση των Οθωμανών- με τον αυτοκράτορα να εμψυχώνει τους πολεμιστές του, καθώς έβλεπε τους πολιορκητές να χάνουν τη θέλησή τους για μάχη. «Για τ'όνομα του Θεού, δείξτε γενναιότητα! Βλέπω τον εχθρό να υποχωρεί άτακτα!Αν θέλει ο Θεός, η νίκη θα είναι δική μας!», ήταν η παραίνεσή του, όπως γράφει ο Μιγιάτοβιτς. Το τρίτο κύμα απαρτιζόταν από τις πλέον εμπειροπόλεμες μονάδες του οθωμανικού στρατεύματος: Τους γενίτσαρους και τους σπαχήδες.
Ο Σφραντζής περιγράφει τις τελευταίες δραματικές στιγμές, που έκριναν τη μάχη:
«Όταν η δική μας παράταξη άρχισε να κάμπτεται, ξεπήδησαν μπροστά ο Θεόφιλος Παλαιολόγος και ο Δημήτριος Καντακουζηνός, άνδρες άριστοι, και νίκησαν τους Αγαρηνούς, τους έδιωξαν από τα τείχη, κακήν κακώς τους κατακρήμνισαν και τους διασκόρπισαν...εκεί βρέθηκε έφιππος και ο βασιλιάς, δίνοντας θάρρος και εξεγείροντας τους στρατιώτες ώστε να μάχονται με προθυμία...και ενώ αυτά έλεγε ο βασιλιάς, ο Ιωάννης Ιουστινιάνης, που ήταν και στρατηγός, πληγώθηκε στα σκέλια, στο δεξί πόδι, από ένα βέλος τόξου...έφυγε από εκεί όπου βρισκόταν...ο βασιλιάς του είπε πολλά, αλλά εκείνος δεν αποκρινόταν, μόνο πέρασε στον Γαλατά και εκεί πέθανε ντροπιασμένος, μέσα στην πίκρα και στην περιφρόνηση» (σύμφωνα με άλλες αναφορές, ο Ιουστινιάνης πληγώθηκε από αρκεβούζιο, και υποσχέθηκε στον Παλαιολόγο – ο οποίος παρατήρησε ότι το τραύμα του δεν ήταν τόσο σοβαρό, και έκπληκτος τον ρώτησε τι κάνει: «αδελφέ, γιατί το έκανες αυτό; Γύρισε στη θέση σου, δεν είναι τίποτε αυτή η πληγή!»- ότι θα επέστρεφε στη θέση του μόλις φρόντιζε το τραύμα. Κάποιες άλλες πηγές αναφέρουν ότι δεν πέθανε στον Γαλατά, αλλά στη Χίο).
Η σύγχυση που επέφερε στους υπερασπιστές της Πόλης ο τραυματισμός του Ιουστινιάνη έδωσε θάρρος στους Οθωμανούς, οι οποίοι πραγματοποίησαν νέα έφοδο, κερδίζοντας τα τείχη. «Έγινε τόσο μεγάλο το πλήθος των εχθρών που ανέβηκε πάνω, ώστε διασκόρπισε τους δικούς μας...έτσι είχαν τα πράγματα όταν από μέσα και από έξω και από τα μέρη του λιμανιού ακούστηκε κάποια φωνή: “έπεσε το φρούριο και πάνω στους πύργους έστησαν τα εμβλήματα και τις σημαίες τους!” Αυτή η φωνή έτρεψε σε φυγή τους δικούς μας και έδωσε θάρρος στους εχθρούς».
Επρόκειτο για το γνωστό «εάλω η Πόλις» - και κάπου εδώ υπεισέρχεται και η ιστορία της Κερκόπορτας, η οποία φέρεται να είχε χρησιμοποιηθεί για εξόδους/ επιδρομές εναντίον των πολιορκητών και, αν και είχε φρουρούς, είχε ξεχαστεί ανοιχτή. Κατά την επίθεση, φέρεται να βρέθηκε από μια ομάδα Οθωμανών στρατιωτών, οι οποίοι μπήκαν, σκότωσαν τους φρουρούς και κατέλαβαν τον κοντινότερο πύργο, προκαλώντας πανικό, ενώ ταυτόχρονα έμπαιναν και άλλοι εισβολείς μέσα, που προσπάθησε να σταματήσει μάταια ο Λουκάς Νοταράς.
«Όταν τα είδε αυτά ο δυστυχής βασιλιάς και αφέντης μου, με δάκρυα παρακαλούσε τον Θεό και προέτρεπε τους στρατιώτες να δείξουν μεγαλοψυχία. Δεν υπήρχε όμως καμιά ελπίδα συνδρομής ή βοήθειας. Κέντρισε, τότε, τον ίππο του και καλπάζοντας έφτασε στο σημείο από όπου ερχόταν το πλήθος των ασεβών και από την πρώτη συμπλοκή κατακρήμνισε τους ασεβείς από τα τείχη, γεγονός που ήταν παράξενο και θαυμάσιο για όσους έτυχε να βρεθούν εκεί και να το δουν. Βρυχώμενος σαν λιοντάρι και κρατώντας το γυμνό ξίφος στο δεξί χέρι του κατέσφαξε πολλούς από τους εχθρούς, ενώ το αίμα έρρεε σαν ποτάμι από τα πόδια του και τα χέρια του» γράφει ο Σφραντζής, εξιστορώντας τις τελευταίες στιγμές του τελευταίου αυτοκράτορα της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας- και μνημονεύοντας παράλληλα τα ανδραγαθήματα και άλλων μαχητών, όπως του δον Φραγκίσκο Τολέδο, του Ιωάννη Δαλμάτη και του Παύλου και του Τρωίλου, των Ιταλών αδελφών.
«Έτσι λοιπόν οι εχθροί κυρίευσαν όλη την Πόλη».
Το τέλος μιας αυτοκρατορίας
Ακολούθησαν εκτεταμένες λεηλασίες και σφαγές, με τον ιστορικό Κριτόβουλο, που ανήκε στο οθωμανικό στρατόπεδο, να αναφέρει ότι δεν υπήρξε οίκτος και η Πόλη ερημώθηκε, καθώς ο Μωάμεθ Β' – ο πλέον Πορθητής- άφησε τα στρατεύματά του για ένα διάστημα να επιδοθούν σε πλιάτσικο ως ανταμοιβή για την κατάκτηση της Πόλης. Ωστόσο, σε κάθε περίπτωση, επρόκειτο για την Πόλη η οποία προοριζόταν για πρωτεύουσα μιας νέας αυτοκρατορίας, οπότε μετά την Άλωση, ο ίδιος έλαβε μέτρα για την αναζωογόνησή της. Η Κωνσταντινούπολη- «Ισταμπούλ» πλέον, για την Οθωμανική Αυτοκρατορία, θα παρέμενε πρωτεύουσα, ενός νέου κράτους, ως το 1922, ενώ η Άλωση θα έμενε χαραγμένη στις μνήμες και τις παραδόσεις του Ελληνισμού, τόσο σε επίπεδο ιστορίας, όσο και πέρα από αυτήν, με τη μορφή του Κωνσταντίνου Παλαιολόγου να αναδεικνύεται σε μια αθάνατη, περιτριγυρισμένη από τις ομίχλες του θρύλου, φιγούρα- αυτήν του Μαρμαρωμένου Βασιλιά, ο οποίος επέλεξε να μην εγκαταλείψει την αυτοκρατορία του την ύστατη στιγμή της και περιμένει την ώρα και στιγμή που θα φτάσει το πλήρωμα του χρόνου για να την αναστήσει.
~ Βιβλιογραφία/ Πηγές
Κωνσταντίνος Παλαιολόγος: Η Τελευταία Νύχτα της Πόλης- Τσέντομιλ Μιγιάτοβιτς, εκδόσεις Διόπτρα, 2007
Η Άλωση της Πόλης- Γεώργιος Φραντζής, Εκδοτική Θεσσαλονίκης- Βιβλιοβάρδια, 2008
Γιατί το Βυζάντιο- Ελένη Γλύκατζη Αρβελέρ, Εκδόσεις Μεταίχμιο, 2012
Η πολιτική ιδεολογία της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας- Ελένη Γλύκατζη Αρβελέρ, Εκδόσεις Ψυχογιός, 1988
Ζωή και Θάνατος του Κωνσταντίνου Παλαιολόγου- Φίλιππος Φιλίππου, Ψυχογιός Λογοτεχνία, 2013
Η Άλωση της Κωνσταντινούπολης 1453- Στίβεν Ράνσιμαν εκδ. Παπαδήμα, 2002
Η άλωση της Κωνσταντινούπολης- Νίκος Νικολούδης στον συλλογικό τόμο Η Άλωση της Κωνσταντινούπολης, εκδ. Περισκόπιο 2001
huffingtonpost
*** ENAΣ ΑΙΩΝΑΣ ΙΣΤΟΡΙΑ! Τα έζησε όλα ο ΜΗΤΣΟΤΑΚΗΣ...
~ Σε ηλικία 99 ετών, τα ξημερώματα της Δευτέρας 29 Μαΐου 2017, έφυγε από τη ζωή ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης, πρώην πρωθυπουργός και επίτιμος πρόεδρος της Νέας Δημοκρατίας, ένας από τους τελευταίους μεγάλους πολιτικούς της χώρας. Πέθανε πέντε χρόνια και 23 μέρες μετά τη σύντροφο της ζωής του, Μαρίκα Μητσοτάκη.
Ήταν λίγο πριν από τις 02:00 όταν έγινε γνωστή η είδηση του θανάτου του. "Σήμερα στη 01:00 ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης έφυγε από τη ζωή, περιστοιχισμένος από τους ανθρώπους που αγαπούσε και τον αγαπούσαν", ανέφερε η λιτή ανακοίνωση της οικογένειας Μητσοτάκη, που εκδόθηκε λίγο αργότερα.
Εδώ και πολύ καιρό, η υγεία του πρώην πρωθυπουργού ήταν πολύ κλονισμένη. Ο θάνατος της αγαπημένης του συζύγου Μαρίκας, τον κατέβαλε ακόμη περισσότερο. Μαζί είχαν αποκτήσει τέσσερα παιδιά (Κατερίνα, Αλεξάνδρα, Ντόρα και Κυριάκο), πολλά εγγόνια και δισέγγονα.
Γιος του πολιτικού Κυριάκου Μητσοτάκη (1884-1944) και της Σταυρούλας Πλουμιδάκη και μικρανηψιός του Ελευθερίου Βενιζέλου, ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης γεννήθηκε στις 18/10/1918 στα Χανιά. Ο παππούς του Κωνσταντίνος Μητσοτάκης ήταν επίσης πολιτικός, ιδρυτής και αρχηγός του κόμματος των ''Ξυπόλητων'' (Φιλελευθέρων). Σπούδασε Νομικά και Πολιτικές Επιστήμες στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, και έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στη Δυτική Γερμανία.
Το 1941, πήρε μέρος ως έφεδρος αξιωματικός στις επιχειρήσεις του Μακεδονικού Μετώπου. Το διάστημα 1942-1944, άσκησε τη δικηγορία στην Κρήτη, ενώ κατά τη διάρκεια της κατοχής, πρωτοστάτησε στη δημιουργία αντιστασιακών οργανώσεων. Λόγω της δράσης του συνελήφθη δύο φορές από τους Γερμανούς και καταδικάστηκε σε θάνατο. Για την αντιστασιακή του δράση τιμήθηκε με τα μετάλλια Εθνικής Αντιστάσεως από την Ελλάδα και τη Βρετανία.
Το 1945, επανέκδοσε την ημερήσια εφημερίδα ''Κήρυξ Χανίων'', η οποία κυκλοφορεί μέχρι σήμερα.
Το 1946, εξελέγη για πρώτη φορά βουλευτής Χανίων με τους ''Βενιζελικούς Φιλελεύθερους'' των οποίων ηγείτο ο Σοφοκλής Βενιζέλος.
Το 1951, ανέλαβε για πρώτη φορά κυβερνητικό αξίωμα ως υφυπουργός Οικονομικών στην κυβέρνηση Σοφοκλή Βενιζέλου.
Το 1961, εξελέγη βουλευτής με το νεοσύστατο κόμμα της "Ένωσης Κέντρου" που είχε ιδρύσει ο Γεώργιος Παπανδρέου και συμμετείχε στον ''ανένδοτο αγώνα'' κατά της κυβέρνησης του Κωνσταντίνου Καραμανλή.
Το 1964, πρωταγωνίστησε στις ενδοκομματικές διενέξεις που συγκλόνισαν την κυβέρνηση του Γεωργίου Παπανδρέου, ενώ το Νοέμβριο του ίδιου έτους ήρθε σε ρήξη με τον συνάδελφό του αναπληρωτή υπουργό Συντονισμού Ανδρέα Παπανδρέου, η οποία οξύνθηκε με την αμφιλεγόμενη αποκάλυψη μυστικής οργάνωσης στο στρατό (υπόθεση ''Ασπίδα'') και είχε ως αποτέλεσμα την προσωρινή απομάκρυνση από την κυβέρνηση, του Ανδρέα Παπανδρέου.
Το 1965, διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στα "Ιουλιανά" που οδήγησαν στην απομάκρυνση της κυβέρνησης του Γ. Παπανδρέου από το βασιλιά Κωνσταντίνο Β' και στο σχηματισμό αλλεπάλληλων κυβερνήσεων από πρώην στελέχη της Ένωσης Κέντρου που αποχώρησαν από το κόμμα.
Την 21η Απριλίου 1967, συνελήφθη από τη δικτατορία των συνταγματαρχών και κρατήθηκε σε καθεστώς περιορισμού, αλλά αφέθηκε ελεύθερος με την αμνηστία του Δεκεμβρίου 1967 και ύστερα διέφυγε στη Γαλλία, όπου παρέμεινε περίπου πεντέμισυ χρόνια συμμετέχοντας ενεργά στη δράση κατά του στρατιωτικού καθεστώτος. Το 1973, επέστρεψε στην Ελλάδα, αλλά μετά το πραξικόπημα της 25ης Νοεμβρίου συνελήφθη και πάλι για να ελευθερωθεί τελικά τον Ιούλιο του 1974, όταν ανατράπηκε η δικτατορία.
Στις εκλογές της 17ης Νοεμβρίου 1974, συμμετείχε ως ανεξάρτητος υποψήφιος με το ψηφοδέλτιο του Δημοκρατικού Συνδυασμού Νομού Χανίων, αλλά αν και πήρε 11.322 ψήφους, δεν εξελέγη βουλευτής, παρότι κατετάγη δεύτερος σε αριθμό ψήφων στο νομό.
Το 1977, συμμετείχε στις εκλογές της 20ης Νοεμβρίου και εξελέγη στην περιφέρεια Χανίων ως αρχηγός του νεοσυσταθέντος από τον ίδιο κόμματος Νεοφιλελευθέρων.
Το 1978, προσχώρησε στο κόμμα της Νέας Δημοκρατίας και το 1981 ορίστηκε κοινοβουλευτικός της εκπρόσωπος.
Την 1η Σεπτεμβρίου 1984, εξελέγη πρόεδρος της Νέας Δημοκρατίας με 70 ψήφους έναντι 42 του δεύτερου υποψήφιου Κωστή Στεφανόπουλου.
Στις εκλογές του Ιουνίου 1985, μετείχε ως αρχηγός της Νέας Δημοκρατίας, η οποία αναδείχτηκε δεύτερο κόμμα με ποσοστό 40,84% και 126 έδρες.
Το Σεπτέμβριο του 1987, εξελέγη αντιπρόεδρος της Διεθνούς Έωσης Δημοκρατικών Κομμάτων (IDU), θέση στην οποία επαναεξελέγη το 1989 και το 1992.
Το 1989, μετείχε για δεύτερη φορά στις βουλευτικές εκλογές της 18ης Ιουνίου, ως αρχηγός της Νέας Δημοκρατίας, η οποία αναδείχτηκε πρώτο κόμμα συγκεντρώνοντας τη σχετική πλειοψηφία με ποσοστό 44,25% και 145 έδρες.
Στις 20 Ιουνίου 1989 ο πρόεδρος της Δημοκρατίας του ανέθεσε την πρώτη διερευνητική εντολή για να σχηματίσει κυβέρνηση, την οποία όμως παρέδωσε αφού οι προσπάθειες που κατέβαλε στο τριήμερο που ορίζει το Σύνταγμα απέβησαν άκαρπες.
Στις 11 Απριλίου 1990, ενώ είχαν προηγηθεί οι εκλογές της 5ης Νοεμβρίου 1989 στις οποίες το κόμμα του δεν συγκέντρωσε την απαραίτητη πλειοψηφία, κατάφερε να σχηματίσει κυβέρνηση, αφού στις τρίτες κατά σειράν εκλογές της 8ης Απριλίου 1990, η ΝΔ συγκέντρωσε 150 έδρες (ποσοστό 46,88%) και έλαβε την υποστήριξη του Θ. Κατσίκη μοναδικού βουλευτή της ΔΗΑΝΑ.
Στις 12 Ιουλίου 1991, πρότεινε την σταδιακή απομάκρυνση των επιθετικών όπλων από τις περιοχές της ελληνικής Θράκης, της ευρωπαϊκής Τουρκίας και της νότιας Βουλγαρίας. Η πρόταση αυτή, η οποία ανακοινώθηκε λίγες μέρες πριν από το ταξίδι του Αμερικανού προέδρου Τζορτζ Μπους στην Αθήνα, έγινε αμέσως αποδεκτή από τη Βουλγαρία, αλλά δεν βρήκε την ανάλογη ανταπόκριση από την Τουρκία.
Το διήμερο 1-2 Μαϊου 1993, υπήρξε ο οικοδεσπότης πρωθυπουργός της Διάσκεψης των Αθηνών, η οποία εγκωμιάστηκε ως επιτυχία της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής στη γιουγκοσλαβική κρίση, αφού, κατά τη διάρκειά της, ο ηγέτης των Σέρβων της Βοσνίας Ράντοβαν Κάραντζιτς, επείσθη να υπογράψει υπό όρους το ειρηνευτικό σχέδιο Βανς-Οουεν. Η υπογραφή του Σέρβου ηγέτη, έγινε δεκτή από τη διεθνή κοινή γνώμη, ως το πρώτο σημαντικό βήμα για τον τερματισμό του εμφυλίου πολέμου στη Βοσνία, αλλά λίγες μέρες αργότερα, το αυτοανακηρυχθέν κοινοβούλιο των Σέρβων της Βοσνίας, απέρριψε με συντριπτική πλειοψηφία το ειρηνευτικό σχέδιο και παρέπεμψε την έγκρισή του σε δημοψήφισμα.
Στις 11 Οκτωβρίου 1993, μετά την εκλογική ήττα της Νέας Δημοκρατίας, υπέβαλε την παραίτησή του
στον πρόεδρο της Δημοκρατίας.
Στις 26 Οκτωβρίου 1993, παραιτήθηκε και από πρόεδρος του κόμματος της Νέας Δημοκρατίας και στις 3 Νοεμβρίου, ύστερα από πρόταση του νέου προέδρου της ΝΔ Μιλτιάδη Εβερτ και ομόφωνη απόφαση της
Κοινοβουλευτικής Ομάδας, ανακηρύχθηκε επίτιμος πρόεδρος του κόμματος.
Στις 5 Μαϊου 1994, 42 βουλευτές του ΠΑΣΟΚ κατέθεσαν στη Βουλή πρόταση κατηγορίας εναντίον του, για την υπόθεση της πώλησης της ΑΓΕΤ, ενώ στις 19 Μαΐου η Βουλή αποφάσισε τη σύσταση προανακριτικής επιτροπής για την ίδια υπόθεση. Στις 16 Ιουνίου η Βουλή τον παρέπεμψε στο Ειδικό Δικαστήριο για το θέμα των υποκλοπών και στις 15 Σεπτεμβρίου αποφάσισε την παραπομπή του στο Ειδικό Δικαστήριο για την υπόθεση της ΑΓΕΤ. Υπέρ της παραπομπής για την κατηγορία της ηθικής αυτουργίας σε απιστία ψήφισαν μόνον οι βουλευτές του ΠΑΣΟΚ, ενώ για τις τρεις άλλες κατηγορίες (παθητική δωροδοκία, παράβαση καθήκοντος και παράβαση του νόμου περί ευθύνης υπουργών) ψήφισαν υπέρ της παραπομπής και οι βουλευτές της Πολιτικής Ανοιξης (ΠΟΛΑΝ).
Στις 16 Ιανουαρίου 1995 η Βουλή, μετά από παρέμβαση του πρωθυπουργού Ανδρέα Παπανδρέου, την οποία ο ίδιος χαρακτήρισε "ταπεινωτική υποχώρηση" ζητώντας να δικαστεί για να "λάμψει η αλήθεια", αποφάσισε την αναστολή της δίωξης για τις υποθέσεις της ΑΓΕΤ και των υποκλοπών.
Τον Ιούνιο του 1997, τιμήθηκε με το μέγα βραβείο ελληνοτουρκικής φιλίας ''Ιπεκτσί'' για τη δραστηριότητά του υπέρ της προσέγγισης της Ελλάδας με την Τουρκία.
Τον Ιανουάριο του 2004, μετά από 58 χρόνια παρουσίας στη Βουλή, ανακοίνωσε την απόφασή του να τερματίσει την κοινοβουλευτική του σταδιοδρομία και δήλωσε ότι θα παραμείνει στην ενεργό πολιτική. Τον Οκτώβριο του 2005, ιδρύθηκε προς τιμήν του έδρα Κλασικών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο Στάνφορντ του Σαν Φραντσίσκο των ΗΠΑ.
Συνέγραψε τον πρόλογο της συλλογικής έκδοσης του βιβλίου "Μπροστά από την εποχή της η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας 1990-1993", της οποίας υπήρξε πρωθυπουργός, εκδ. Εστία, 2013. Παντρεύτηκε την Μαρίκα Γιαννούκου (1930-2012), με την οποία απέκτησε τρεις κόρες και ένα γιό.
newsit
***
*** Αθλητική ενημέρωση :
*** ΑΕΚ-ΠΑΟΚ 1-0 .- ^
Το γκολ : (42' Μπακασέτας)
Διαιτητής: Θάνος (Γρεβενών)
Κίτρινες: Μάνταλος, Χριστοδουλόπουλος, Γιόχανσον - Τζάλμα Κάμπος, Ενρίκε, Πρίγιοβιτς, Χαρίσης, Μάτος, Μαλεζάς, Κρέσπο
Κόκκινη: Μαλεζάς (90+6΄ - δεύτερη κίτρινη)
ΑΕΚ (Μανόλο Χιμένεθ): Ανέστης, Μπακάκης, Κολοβέτσιος, Τσιγκρίνσκι, Ντίντακ, Σιμόες, Γαλανόπουλος, Μάνταλος, Μπακασέτας (83΄ Γκάλο), Χριστοδουλόπουλος (63΄ Γιόχανσον), Αραούχο (87΄ Πέκχαρτ).
ΠΑΟΚ (Βλάνταν Ιβιτς): Μπρκιτς, Μάτος (82΄ Κουλούρης), Μαλεζάς, Κρέσπο, Λέοβατς, Χαρίσης, Κάνιας, Τσίμιροτ (70΄ Πέλκας), Κάμπος (33΄ λ.τρ. Πέδρο Ενρίκε), Μπίσεσβαρ, Πρίγιοβιτς.
* Αποθεώθηκε ο Αραούχο όταν αντικαταστάθηκε στο 87΄. Ηταν άραγε το τελευταίο του ματς στο ΟΑΚΑ;
* Λιγότεροι από 4.000 ξανά στις κερκίδες.
* Εκτός 18άδας του ΠΑΟΚ ο Κλάους Αθανασιάδης, που -όπως εξήγησε ο ίδιος- ενημέρωσε τον προπονητή πως δεν ήταν έτοιμος.
*** ΠΑΝΑΘΗΝΑΪΚΟΣ-ΠΑΝΙΩΝΙΟΣ Ω 1-0 .- ^
Το γκολ : (17' Λουντ)
Διαιτητής: Δημήτρης Καραντώνης (Ημαθίας)
Κίτρινες: Κλωναρίδης, Χατζηγιοβάννης, Λέτο, Κουτρουμπής - Μασούντ, Ρισβάνης, Οικονόμου
Κόκκινες: 90΄+1 Οικονόμου (δεύτερη κίτρινη)
ΠΑΝΑΘΗΝΑΪΚΟΣ (Μαρίνος Ουζουνίδης): Ο.Βλαχοδήμος, Κουτρουμπής, Μολέδο, Μαρινάκης, Χουλτ, Κουρμπέλης, Ζέκα, Λουντ, Χατζηγιοβάνης (67΄ Βιγιαφάνιες), Λέτο (85΄ Πίσπας), Κλωναρίδης (74΄ Ρέις).
ΠΑΝΙΩΝΙΟΣ (Βλάνταν Μιλόγεβιτς): Γιαννιώτης, Τασουλής (78΄ Αντωνιάδης), Οικονόμου, Βλάχος, Ρισβάνης, Κόρμπος, Σιώπης, Μασούρας (71΄ Σαββίδης), Μπεν, Γεσίλ (46΄ Λάμπρου), Μασούντ.
~** 5η αγωνιστικήΠΑΟ - Πανιώνιος 1-0
(17' Λουντ)
ΑΕΚ - ΠΑΟΚ 1-0
(42' Μπακασέτας)
Η ΒΑΘΜΟΛΟΓΙΑΑΕΚ 9 -5αγ.
Παναθηναϊκός 8 -4αγ.
ΠΑΟΚ 8 -4αγ.
Πανιώνιος 4 - 5αγ.
~ * Εκκρεμεί η απόφαση για το παιχνίδι του Παναθηναϊκού με τον ΠΑΟΚ στην Λεωφόρο το οποίο είχε διακοπεί.
~ Η επόμενη αγωνιστική (6η, 31/5)
20:30 Πανιώνιος-ΑΕΚ
20:30 ΠΑΟΚ-Παναθηναϊκός
*** Οι τελικοί της Α1 μπάσκετ Ανδρών
Κυριακή 28-05-2017 1ος αγώνας :
ΟΛΥΜΠΙΑΚΟΣ-ΠΑΝΑΘΗΝΑΪΚΟΣ 63-58 .-
(35-33) .- (1-0) .-
Τα δεκάλεπτα : 19-10 ,( 35-33) , 51-48 ,
Διαιτητές του αγώνα θα είναι οι κ.κ. Αναστόπουλος, Σώμος και Ψαριανός.
Η δωδεκάδα του Ολυμπιακού: Γκριν, Μπιρτς, Γιανγκ, Τολιόπουλος, Παπαπέτρου, Σπανούλης, Γουότερς, Αγραβάνης, Μιλουτίνοφ, Πρίντεζης, Παπανικολάου, Μάντζαρης. Εκτός οι τραυματίες Χάκετ και Λοτζέσκι, αλλά και ο Αθηναίου για πειθαρχικούς λόγους.
***~*** Β΄ Εθνική... Στη Football League :
Κυριακή 28 Μαΐου (17:00)Αρης–Απόλλων Σμύρνης 1-0
Τρίκαλα–Χανιά 6-1
Πανελευσινιακός–Καλλιθέα 1-3
ΟΦΗ–Σπάρτη 6-1
Καλλονή–Παναιγιάλειος Ματαιώθηκε
Αχαρναϊκός–Αναγέννηση Καρδίτσας 1-1
Κισσαμικός–Αγροτικός Αστέρας 2-0
Πανσερραϊκός-Αιγινιακός 4-5
Λαμία–Πανθρακικός 3-0 (α.α.)
ΒΑΘΜΟΛΟΓΙΑ (σε 32 αγ.)
1. Απόλλων Σμύρνης 77
2. Λαμία 77
3. Άρης 71
4. ΟΦΗ 66
5. Τρίκαλα 65
6. Αγροτικός Αστέρας 46
7. Σπάρτη 45
8. Πανσερραϊκός 40
9. Χανιά 38
. Παναιγιάλειος 38 -31αγ
. Αιγινιακός 38
12. Αναγέννηση Καρδίτσας 36
. Αχαρναϊκός 36
. Κισσαμικός 36
15. Πανελευσινιακός 28
16. Καλλιθέα 30
17. Καλλονή 13 -31αγ
18. Πανθρακικός -6
***
~ ~**ΑΝΑΡΤΗΣΕΙΣ ΜΑΪΟΥ 2017 :
~* Εφημερίδα μας ARFARA NEWS Δευτέρα 01 Μαΐου 2017 :ΠΡΩΤΟΜΑΓΙΑ !!... ΚΑΛΟ ΜΗΝΑ και ΧΡΟΝΙΑ ΠΟΛΛΑ για όλους μας !!!
~ Στο αγιάζι της ενημέρωσής μας : http://arfaramessiniasgreece.blogspot.gr/2017/05/arfara-news-01-2017.html .-
~* Η Εφημερίδα μας ARFARA NEWS Τρίτη 02 Μαΐου 2017 :Στο αγιάζι της ενημέρωσής μας : http://vlasisarfarablogspotcom.blogspot.gr/2017/05/arfara-news-02-2017.html .-
~*Η Εφημερίδα μας ARFARA NEWS Τετάρτη 03 Μαΐου 2017 : Στο αγιάζι της ενημέρωσής μας : http://snsarfara-stamos-dynami.blogspot.gr/2017/05/news-03-2017.html .-
~* Εφημερίδα μας ARFARA NEWS 2 .. Τετάρτη 03 Μαΐου 2017 :
~ Στο αγιάζι της ενημέρωσης : http://snsarfara.blogspot.gr/2017/05/arfara-news-2.html .-
~*Η Εφημερίδα μας ARFARA NEWS Πέμπτη 04 Μαΐου 2017 : Στο αγιάζι της ενημέρωσης : http://stamos-dynami.blogspot.gr/2017/05/news-04-2017.html .-
~* Η Εφημερίδα μας ARFARA NEWS Παρασκευή 05 Μαΐου 2017 :Στο αγιάζι της ενημέρωσής μας: http://arfara-messinias-stamos-2010.blogspot.gr/2017/05/arfara-news-05-2017.html .-
~*Η Εφημερίδα μας ARFARA NEWS Σάββατο 06 Μαΐου 2017 : Στο αγιάζι της ενημέρωσής μας : http://httpdimmetoparfarablogspotcom.blogspot.gr/2017/05/news-06-2017.html .-
~*Η Εφημερίδα μας ARFARA NEWS - 2 - Σάββατο 06 Μαΐου 2017 : Στο αγιάζι της ενημέρωσής μας : http://arfara-messinia-stamos-stamos.blogspot.gr/2017/05/arfara-news-06-2017.html .-
~* Η Εφημερίδα μας ARFARA NEWS Κυριακή 07 Μαΐου 2017 : Στο αγιάζι της ενημέρωσης : http://stamos-stamoskalsnsblogspotcom.blogspot.gr/2017/05/arfara-news-07-2017.html .-
~* ΑΘΛΗΤΙΚΟ ΣΑΒΒΑΤΟΚΥΡΙΑΚΟ 06 και 07 Μαΐου 2017 :Αθλητική επισκόπηση-ανασκόπηση αθλητικών εβδομάδας που πέρασε : http://asterasarfaron2011.blogspot.gr/2017/05/06-07-2017.html .-
~* Η Εφημερίδα μας ARFARA NEWS Δευτέρα 08 Μαΐου 2017 : Στο αγιάζι της ενημέρωσής μας : http://arfara-messinias-stamos.blogspot.gr/2017/05/news-08-2017.html .-
~* Εφημερίδα μας ARFARA NEWS Τρίτη 09 Μαΐου 2017 : Στο αγιάζι της ενημέρωσής μας: http://vlasisarfarablogspot.blogspot.gr/2017/05/arfara-news-09-2017.html
~* ΥΓΕΙΑ για ΟΛΟΥΣ μας ..υγεία από το Α-Ω . Τρίτη 09 Μαΐου 2017 : http://vlasiosarfara.blogspot.gr/2017/05/blog-post.html .-
~* Εφημερίδα μας ARFARA NEWS Τετάρτη 10 Μαΐου 2017 : Στο αγιάζι της ενημέρωσής μας: http://arfara-messinia-stamos.blogspot.gr/2017/05/arfara-news-10-2017.html .-
~*Η Εφημερίδα μας Arfara Nwes 2 Τετάρτη 10 Μαΐου 2017 : Στο αγιάζι της ενημέρωσης : http://dimmetoparfara.blogspot.gr/2017/05/arfara-nwes-2-10-2017.html .-
~* Η Εφημερίδα μας ARFARA NEWS Πέμπτη 11 Μαΐου 2017 : Στο αγιάζι της ενημέρωσής μας : http://snsstamoskal.blogspot.gr/2017/05/news-11-2017.html .-
~*Η Εφημερίδα μας ARFARA NEWS Παρασκευή 12 Μαΐου 2017 : Στο αγιάζι της ενημέρωσής μας : http://arfara-kalamata-greece.blogspot.gr/2017/05/arfara-news-12-2017.html .-
~* Η Εφημερίδα μας ARFARA NEWS Σάββατο 13 Μαΐου 2017 : Στο αγιάζι της ενημέρωσης: http://vlasisarfarablogspotcom.blogspot.gr/2017/05/news-13-2017.html .-
~* Η Εφημερίδα μας ARFARA NEWS Κυριακή 14 Μαΐου 2017 : Στο αγιάζι της ενημέρωσής μας : http://snsarfara-stamos-dynami.blogspot.gr/2017/05/news-14-2017.html .-
~*ΑΘΛΗΤΙΚΟ ΣΑΒΒΑΤΟΚΥΡΙΑΚΟ 13 και 14 Μαΐου 2017 : Αθλητικά επισκόπηση-ανασκόπηση της εβδομάδας που πέρασε : http://asterasarfaron2011.blogspot.gr/2017/05/13-14-2017.html .-
~*Η Εφημερίδα μας RFARA NEWS Δευτέρα 15 Μαΐου 2017 :
~ Στο αγιάζι της ενημέρωσής μας : http://snsarfara.blogspot.gr/2017/05/rfara-news-15-2017.html .-
~* Η Εφημερίδα μας ARFARA NEWS Τρίτη 16 Μαΐου 2017 :
~ Στο αγιάζι της ενημέρωσής μας : http://stamos-dynami.blogspot.gr/2017/05/news-16-2017.html .-
~*Η Εφημερίδα μας ARFARA NEWS Τετάρτη 17 Μαΐου 2017 :Στο αγιάζι της ενημέρωσής μας : http://arfara-messinias-stamos-2010.blogspot.gr/2017/05/arfara-news-17-2017.html .-
ΤΕΤΑΡΤΗ ~* http://arfara-messinias-stamos-2010.blogspot.gr/2017/05/arfara-news-17-2017.html .-
ΠΕΜΠΤΗ ~* http://httpdimmetoparfarablogspotcom.blogspot.gr/2017/05/arfara-news-18-2017.html .-
~* Η Εφημερίδα μας ARFARA NEWS Παρασκευή 19 Μάϊου 2017 :
~ Στο αγιάζι της ενημέρωσης : http://arfara-messinias-stamos.blogspot.gr/2017/05/news-19-2017.html .-
~* Η Εφημερίδα μας ARFARA NEWS Σάββατο 20 Μάϊου 2017 :
~ Στο αγιάζι της ενημέρωσής μας : http://arfara-messinia-stamos.blogspot.gr/2017/05/news-20-2017.html .-
Κυριακή 20-05-2017 : http://dimmetoparfara.blogspot.gr/…/arfara-news-21-2017.html .-...
~ Κυριακή 21-05-2017 : http://arfara-kalamata-greece.blogspot.gr/…/arfara-news-21-… .-
~* Η Εφημερίδα μας ARFARA NEWS Κυριακή 21 ΜΑΪΟΥ 2017 Στο αγιάζι της ενημέρωσης .... ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΑ ΑΝΟΙΓΜΑΤΑ ....για όλους μας !!!! : : : http://dimmetoparfara.blogspot.gr/…/arfara-news-21-2017.html .-
~* Η Εφημερίδα μας ARFARA NEWS Κυριακή 21 ΜΑΪΟΥ 2017 :
~ Στο αγιάζι της ενημέρωσής μας : http://arfara-kalamata-greece.blogspot.gr/2017/05/arfara-news-21-2017.html .-
~* Η Εφημερίδα μας ARFARA NEWS Δευτέρα 22 ΜΑΪΟΥ 2017 :
~ Στο αγιάζι της ενημέρωσής μας : http://stamos-stamoskalsnsblogspotcom.blogspot.gr/2017/05/news-22-2017.html .-
~* Εφημερίδα μας ARFARA NEWS Τρίτη 23 ΜΑΪΟΥ :
Στο αγιάζι της ενημέρωσής μας : http://arfara-messinia-stamos-stamos.blogspot.gr/2017/05/news-23.html .-
~* ΑΘΛΗΤΙΚΟ ΣΑΒΒΑΤΟΚΥΡΙΘΑΚΟ 20 και 21 ΜΑΪΟΥ 2017 :Αθλητική ανασκόπηση της εβδομάδας που πέρασε : http://asterasarfaron2011.blogspot.gr/2017/05/20-21-2017.html .-
~*Η Εφημερίδα μας ARFARA NEWS Τετάρτη 25 Μαΐου 2017 :Στο αγιάζι της ενημέρωσής μας : http://arfaramessiniasgreece.blogspot.gr/2017/05/arfara-news-25-2017.html .-
~*Η Εφημερίδα μας ARFARA NEWS 2 Τετάρτη 24 ΜΑΪΟΥ 2017 :Στο αγιάζι της ενημέρωσης 2 : http://vlasisarfarablogspot.blogspot.gr/2017/05/arfara-news-2-24-2017-2.html .-
~* ΥΓΕΙΑ για ΟΛΟΥΣ μας ΥΓΕΙΑ το Α-Ω ...... Τετάρτη 25 Μαΐου 2017 : http://vlasiosarfara.blogspot.gr/2017/05/blog-post_24.html .-
~* Η Εφημερίδα μας ARFARA NEWS Πέμπτη 25 Μαΐου 2017 :
~ Στο αγιάζι της ενημέρωσης : http://vlasisarfarablogspotcom.blogspot.gr/2017/05/news-25-2017.html .-
~* Η Εφημερίδα μας ARFARA NEWS Παρασκευή 26 Μαΐου 2017 :Στο αγιάζι της ενημέρωσής μας : http://snsarfara-stamos-dynami.blogspot.gr/2017/05/news-26-2017.html .-
~*Η Εφημερίδα μας ARFARA NEWS Σάββατο 27 Μαΐου 2017 : Στο αγιάζι της ενημέρωσης http://stamos-dynami.blogspot.gr/2017/05/arfara-news-27-2017.html .-
~* Η Εφημερίδα μας ARFARA NEWS Κυριακή 28 Μαΐου 2017 :
~ Στο αγιάζι της ενημέρωσης : http://snsarfara.blogspot.gr/2017/05/arfara-news-28-2017.html .-
~* Η Εφημερίδα μας ARFARA NEWS Δευτέρα 29 Μαΐου 2017 :
~ Στο αγιάζι της ενημέρωσής μας : http://arfara-messinias-stamos-2010.blogspot.gr/2017/05/arfara-news-29-2017.html .-
~*
~ **** BINTEOΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ...ΒΙΝΤΕΟΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ:
1. - Stamatios Skoulikas = Stamatios Skoulikas , http://www.youtube.com/stamos01 , 5583 video. - Σταματης Σκουλικας
2. - Stamos Skoulikas = Stamos Skoulikas
http://www.youtube.com/stamatios01 , 3593 video. σταμος σκουλικας ,
3. - Vlasis Skoulikas = Vlasis Skoulikas , +Stamos ,.
http://www.youtube.com/vlasiskal . = 3600 video. - https://plus.google.com/u/0/+VlasisSkoulikas/posts?csrc=yt&cfem=1 ,.- - βλάσης σκούλικας ,
Σύνολον 12.776 βίντεο .-
***~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~ https://www.facebook.com/groups/1758656167707813/1761788260727937/?notif_t=like¬if_id=1476255372769279 ΛΕΞΙΚΟ ΤΩΝ ΑΡΦΑΡΩΝ
~ http://facebook.com/home.php?=home?#!/?ref=home , 1206/. - https://www.facebook.com/stamatios.n.skoulikas .- https://www.facebook.com/stamatios.skoulikas?fref=pb&hc_location=friends_tab&pnref=friends.all .- https://www.facebook.com/profile.php?id=1037492258 , 1.206 .- https://www.facebook.com/stamatios.n.skoulikas .- ,
https://www.facebook.com/arfarakalamatasmessinias , = ARFARA MESSINIAS 1.617 Arfara Kalamatas Messinias | Facebook ,
*** https://www.facebook.com/stamatios.skoulikas.1?fref=ts .- 55 .- Σταμάτιος Σκούλικας .- https://www.facebook.com/stamatios.skoulikas.1?pnref=lhc.friends SNS=
https://www.facebook.com/SYLLOGOS.ARFARON.AG.THEODOROI , «ΑΓΙΟΙ ΘΕΟΔΩΡΟΙ «ΑΡΦΑ ΡΩΝ.- 595 - https://twitter.com/ , Skoulikas
@stamos01 . ,, http://messinia1234.com/?page_id=937 ,
~ https://www.facebook.com/pages/agios-floros/257560450948935 529 . - ΑΓΙΟΣΦΛΩΡΟΣ ~ https://www.facebook.com/profile.php?id=100009016280105 .- = Βρωμόβρυσης Σύλλογος ΔΑΓΡΕ 92 / 139 . *** http://www.twitter.com/stamos01/ , 685/502/28 , 20,5 χιλ./261 / 11 .- ~** https://www.facebook.com/profile.php?id=100012336616922&pnref=lhc.unseen , ΠΛΑΤΥ ΜΕΣΣΗΝΙΑΣ
*** http://www.messinia.net.gr/index.php/ekdiloseis/item/1328 , .= http://www.messinia.net.gr / .- .- www.erroso.gr , .-
